دانشگاه علامه طباطبایی

دانشکده علوم اجتماعی

پایان نامه ی کارشناسی ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی

عنوان:

بررسی سیاست گذاری اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران

استاد راهنما:

جناب آقای دکتر علی اکبر تاج مزینانی

استاد مشاور:

 جناب آقای دکتر محمد تقی کرمی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل1:کلیات……………………………………………………………………………………………………. 1

1-1: مقدمه………………………………………………………………………………………………………. 2

1-2: بیان مساله…………………………………………………………………………………………………. 3

1-3: اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………….. 5

1-4: اهداف تحقیق:……………………………………………………………………………………………. 7

1-5: سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………… 7 

1-6: مرورتجربی تحقیق……………………………………………………………………………………… 8

فصل2: مبانی نظری تحقیق…………………………………………………………………………………. 10 

2-1: تعریف مفاهیم………………………………………………………………………………………….. 11 

2-1-1: اشتغال زنان…………………………………………………………………………………………. 11

2-1-2: سیاست اجتماعی…………………………………………………………………………………… 12 

2-2-3: سیاست گذاری اجتماعی…………………………………………………………………………. 12 

2-2-4: سیاست گذاری اشتغال زنان……………………………………………………………………… 13 

2-2-5: سیاست های تشویقی-ترویجی اشتغال زنان…………………………………………………. 13 

2-2-6: سیاست های حمایتی……………………………………………………………………………… 14 

2-2-2:مرور ادبیات نظری…………………………………………………………………………………. 16 

2-2-1: ایدئولوژی های رفاهی……………………………………………………………………………. 16 

2-2-1-1: لیبرالیسم………………………………………………………………………………………….. 16

2-2-1-2: سوسیال دموکراسی…………………………………………………………………………….. 24 

2-2-1-3 : راه سوم………………………………………………………………………………………….. 28 

2-2-1-4 : جنبش سبز……………………………………………………………………………………… 31 

2-2-1-5 : محافظه کاری………………………………………………………………………………….. 37 

2-2-1-6: سوسیالیسم………………………………………………………………………………………. 41 

2-2-1-7: فمنیسم……………………………………………………………………………………………. 47 

2-2-1-8 : اسلام…………………………………………………………………………………………….. 63 

2-2-2: نظام های رفاهی…………………………………………………………………………………… 75 

2-2-2-1 : گونه‌شناسی نظام‌های رفاهی در موضوع اشتغال زنان………………………………….. 75 

2-2-2-2 : رویکرد نظام‌ های رفاهی نسبت به اشتغال زنان………………………………………… 89 

فصل 3: روش تحقیق……………………………………………………………………………………….. 94 

3-1: تحلیل محتوا……………………………………………………………………………………………. 95 

3-2: وجه تمایز تحلیل محتوای کیفی و کمی………………………………………………………….. 96 

3-3: روش تحقیق عملیاتی شده………………………………………………………………………….. 97 

3-3-1: جامعه آماری………………………………………………………………………………………… 98

3-3-2: واحد و طبقات تحلیل……………………………………………………………………………. 98 

3-3-3 : ضریب قابلیت اعتماد……………………………………………………………………………. 99 

فصل4: ارائه یافته های تحقیق……………………………………………………………………………. 100 

4-1: مقوله‌های مورد توجه در اسناد و برنامه‌های ذی‌ربط در سیاست‌گذاری اشتغال زنان….. 101

4-2: رویکردهای سیاست‌گذاری اشتغال زنان………………………………………………………… 130 

فصل5 : نتیجه گیری……………………………………………………………………………………….. 133 

پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………….. 139 

پیشنهادات اجرایی………………………………………………………………………………………….. 142 

 منابع فارسی………………………………………………………………………………………………… 143 

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. 148

سایر منابع……………………………………………………………………………………………………. 151

پیوست …………………………………………………………………………………………………….152    

چکیده:

از جمله موضوعات مهم در حوزه­ی زنان و خانواده، وضعیت و جایگاه اشتغال زنان و تمهیدات سیاستی، قانونی و برنامه­ای اندیشیده شده برای آن، جهت تحقق وضعیت مطلوب نظام سیاست­گذاری است. بی­شک محتوا و چگونگی پرداختن نظام سیاست­گذاری به این موضوع، یکی از عوامل تأثیرگذار در تعیین وضعیت و جایگاهی مطلوب برای آن به شمار می­رود. براین اساس، پژوهش حاضر، درصدد بررسی سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی ایران در حوزه­ی اشتغال زنان و توصیف وضع موجود است. دراین راستا، با استفاده از تحلیل محتوای کیفی، متن کلیه­ی سیاست‌ها و قوانین مصوب در نهادهای اصلی سیاست‌گذار و قانون‌گذار در جمهوری اسلامی ایران از طریق احصاء و تبیین مقولات و موضوعات مورد توجه در این سیاست‌ها و قوانین و همچنین رویکردهای حاکم بر آنها بررسی شد. سیاست­گذاری اجتماعی با محور کلان سیاست‌های تشویقی- ترویجی که خود شامل دو دسته مقوله­ی « اشتغال متناسب زنان » و « اشتغال بدون قید زنان » و محور کلان سیاست‌های حمایتی شامل دو محور خردتر « حمایت از زنان شاغل» و « حمایت از غیرشاغلین زن » بوده که در قالب رویکردهای رفاهی متعدد اسلام، سوسیال دموکراسی، فمنیسم، سوسیالیسم و لیبرالیسم، به موضوع اشتغال زنان توجه کرده است. با این حال، بسیاری از سیاست­های کلی فاقد پشتوانه در قوانین جاری جهت عملیاتی شدن بوده و لذا در حد شعار باقی مانده است.

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه

رفع موانع و مشکلات نظام و دست­یابی به جایگاهی مطلوب، یکی از اهداف هر نظام سیاسی می‌باشد. لذا سنجش کارآمدی از مباحث مهم سنجش هر نظام سیاسی محسوب می‌گردد. کارآمدی مقوله‌ای است که با احتساب میزان تحقق اهداف و کاهش فاصله میان شرایط موجود و شرایط آرمانی جامعه، مورد سنجش قرار می‌گیرد. نظام جمهوری اسلامی‌ایران که با عنایت به آموزه‌های اسلامی‌و توجه به نقش و جایگاه مردم و همچنین بسط عدالت، رفع محرومیت و ظلم در جامعه تأسیس گردیده است؛ توجه ویژه‌ای به مسائل زنان داشته و همان‌گونه که در بیانات بنیان‌گذار جمهوری اسلامی‌ایران، حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری مشاهده می‌گردد، درک ارزش و جایگاه انسانی زن و کوشش در جهت ارتقای سطح کیفی زندگی زنان جامعه، از اهم وظایف دولت اسلامی‌بوده است. به این ترتیب نظام اسلامی‌فارغ از دیدگاه‌های افراطی (تجددطلبانه) و تفریطی (متحجرانه)، موظف به اعتدال و توجه به شخصیت و کرامت انسانی زن در جامعه می‌باشد. از این وجه، زنان در برخورداری از حقوق سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همانند مردان بوده و تفاوت‌های فطری و طبیعی میان زن و مرد که موجب ایفای ‌‌‌‌نقش‌ها و تکالیف متفاوتی توسط ایشان می‌شود؛ آنها را از برخورداری از حقوق انسانی مشترک با مردان محروم نخواهد ساخت.

این پژوهش درصدد بررسی سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی‌ایران در حوزه اشتغال زنان و توصیف وضع موجود سیاست‌گذاری در این حوزه می‌باشد؛ چرا که لازمه تحقق آرمان‌های بلند انقلاب اسلامی‌در حوزه زنان و خانواده که اشتغال زنان، بخش مؤثر و تأثیرگذار بر سایر وجوه این حوزه می‌باشد؛ جز از طریق توصیف وضع موجود و طراحی راه برون‌رفت و‌‌گذار از وضع موجود به سمت نقطه آرمانی مطلوب حاصل نمی‌شود. لذا در این پژوهش با استفاده از تحلیل محتوای کیفی متن سیاست‌ها و قوانین مصوب در نهادهای اصلی تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری در جمهوری اسلامی‌ایران، اقدام به توصیف وضع موجود سیاست‌گذاری اشتغال زنان در این کشور شده است.

این بررسی از یک سو، به شناسایی مقولات و موضوعات مهم مورد توجه در سیاست‌ها و قوانین مصوب در قوه مقننه(مجلس شورای اسلامی)، قوه مجریه(دولت جمهوری اسلامی‌ایران)، شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام که ارگان‌های اصلی سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری در جمهوری اسلامی‌ایران به شمار می‌روند، پرداخته و از سوی دیگر اقدام به بررسی رویکردهای حاکم بر این سیاست‌ها و قوانین نموده است.

بر این اساس در فصل اول تحقیق به ارائه طرح مسأله، بیان اهداف اصلی و جزئی از انجام این پژوهش و طرح سؤالاتی که در طول این پژوهش، محقق درصدد پاسخگویی به آن برخواهد آمد پرداخته شده است.

از آنجایی که جهت شناسایی رویکردهای حاکم بر سیاست‌گذاری اشتغال زنان، ناگزیر از شناخت و اطلاع نسبت به مکاتب و ایدئولوژی‌های رفاهی در مرحله اول و در گام بعدی شناخت نسبت به توزیع و اثرگذاری این ایدئولوژی‌های رفاهی در نظام‌های رفاهی جهت تحقق عینی و عملیاتی آن ایدئولوژی‌ها می‌باشد؛ لذا در فصل دوم اقدام به بیان سیر تاریخی، مؤلفه‌های اصلی و مبانی فکری مهم این ایدئولوژی‌ها و بعضاً بیان نوع تفکرات بنیان­گذاران این مکاتب و رویکرد هرکدام از این مکاتب به اشتغال زنان شده است و در نهایت نیز گرایش نظام‌های رفاهی نسبت به اشتغال زنان بیان شده است. در فصل سوم نیز محقق ابتدا اقدام به توصیف و تبیین انواع روش تحقیق – کمی ‌وکیفی- و بیان تمایزات آنها و سپس توضیح روش تحقیق عملیاتی شده در این پژوهش و مراحل انجام آن نموده است. یافته‌های تحقیق جهت پاسخگویی به سؤالات پژوهش نیز در فصل چهارم متمرکز شده است. براساس یافته‌های پژوهش تحلیل نهایی و نتیجه گیری حاصل از انجام این پژوهش و ارائه پیشنهادات و راهبردهای پیشنهادی جهت برون‌رفت از وضع موجود و نیل به وضع مطلوب در فصل پنجم پژوهش گرد آمده است.

امید است این پژوهش با شناسایی خلأها و ارائه پیشنهادات راهبردی در این حوزه، گامی‌مؤثر جهت بهبود شرایط فعلی در این موضوع برای سیاست‌گذاران فراهم نماید.

1-2- بیان مسئله

در قرن اخیر، در اغلب کشورها برنامه‌های توسعه، با اهداف متناسب و خاص تدوین و اجرا می‌گردد. در کشور ایران نیز، این نوع برنامه‌ریزی دارای چند دهه سابقه است. رشد اقتصادی مطلوب، ارتقای استانداردهای زندگی، افزایش درآمد واقعی سرانه، توسعه برخورداری‌های زیستی، رفاهی و اجتماعی، همه از مقولاتی هستند که به عنوان اهداف و محصولات برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها مطرح می‌شوند. بررسی عوامل انسانی و غیرانسانی مرتبط با فرایند رشد و توسعه از جمله موضوعاتی است که دانشمندان مختلف علوم انسانی و اجتماعی به آن پرداخته‌اند. یکی از آن عوامل انسانی، زنان و خانواده است. در نگرش توحیدی اسلام، رسالت تاریخی زنان به معنای حضور آنان در تغییر ارزشها، ارتقای تفکرات و تعالی رفتار عمومی‌جامعه به شمار رفته و مسائل زنان نیز تنها به مسائل حقوقی آنان، آن هم در قبال مردان محدود نمی‌شود؛ بلکه زنان باید خود را عنصری مؤثر در تغییر ارزش‌ها، باورها و اخلاقیات جامعه بدانند. برخلاف تفکرات دیگر، از منظر اسلام، زن صرفاً به خود دعوت نشده است و تنها به رعایت مصالح خود توجه نمی‌کند؛ بلکه به کمال عمومی‌جامعه و مشارکتی که می‌تواند در دستگیری از افراد جامعه و کاهش آسیب‌های اجتماع، گسترش رفاه، بهزیستی اجتماعی و حتی در سطح کشورهای اسلامی‌ و بالاتر از آن مستضعفین فی الارض بنماید و از این طریق زمینه ایجاد جامعه‌ای پیشرفته به لحاظ فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، با شهروندانی برخوردار از سلامت اجتماعی فراهم کند؛ فراخوانده شده است. که اگر این مهم تحقق نیابد؛ زن مسلمان، از تکامل‌گرایی باز می‌ماند و به تدریج فاسد شده و جامعه را نیز با چالش مواجه می‌سازد. در این نوع نگرش(توحیدی)، زن به عنوان مهم‌ترین عنصر نظام اجتماعی و هسته بنیادی تحولات آن و نهاد فعال جامعه‌ساز و همچنین به عنوان محور کلیدی نهاد خانواده، نقش بی‌بدیلی را در انتقال تکامل‌گرایی به افراد خانواده و با واسطه به جامعه ایفا می‌نماید. تکامل‌گرایی زن به معنی اهتمام به تربیت نسلی متعهد، انقلابی، کارآمد و عدالت‌طلب و تکامل‌گرا، دارای ویژگی‌های مبنایی مورد نیاز توسعه اجتماعی (نظم، انضباط و…) از طریق ایفای نقش بی‌بدیل و مهم مادری است. این در حالی است که خانواده، یکی از حلقه‌های مفقوده حیات اجتماعی در غرب است که خود موجب بروز بحران‌های عمیق عاطفی، رفتاری و اجتماعی شده است. به طوری‌که از همان ابتدای ورود زنان به کار بازاری ‌‌‌‌نقش‌های درون خانواده و خانواده به عنوان موانع پیشرفت و اشتغال آنان معرفی می‌شد[1]؛ چرا که توسعه سرمایه‌داری مستلزم گسترش نیروی کار ارزان و فراوان بود و حذف نصف جمعیت از بازار کار(زنان) آن هم در قرن نوزدهم و در اوضاعی که اقتصاد رو به رشد و شکوفایی گذاشته بود، نمی‌توانست به سود سرمایه‌داری باشد. در پی این رویداد، جامعه سرمایه‌داری به‌رغم اندیشه ابتدایی خانه‌نشینی[2]  بر پایه نیازهای اقتصادی و اجتماعی راه دیگری پیمود. در این مرحله، عبارت جامع «طبیعت انسانی» کانون پرسش قرار گرفت و عبارت‌های مردانگی و زنانگی، تحدیدکننده تجربه‌های زنان به شمار آمد و توانایی انسانی در مقایسه با «طبیعت انسانی»، در تعیین جایگاه زنان کاراتر ارزیابی شد. لذا با گسترش تفکر سود فردی به جای محوریت نفع جمعی و حداکثرسازی سود مادی و همراهی زنان به منزله قشر گسترده‌ای از جامعه، این بینش با حمله به کار خانگی و نقش مادری، با این توجیه که فرایند مزبور، سیری سنتی و اکتسابی است؛ زمینه را برای ورود زنان به بازار کار فراهم ساخت (مشیرزاده،  25:1385). به نظر می‌رسد برآیند جهانی درباره اشتغال زنان، کار خانگی، وظایف مادری و همسری آنان را مسائلی حاشیه‌ای دانسته و در نهایت برای حل آنها راهکارهایی چون روابط جنسی آزاد به جای ازدواج و قرارگرفتن در قید و بندهای آن، آزادی سقط جنین برای رهایی از حاملگی و داشتن فرزند و سرانجام ایجاد مراکز نگهداری از کودک برای حذف دغدغه خاطر زندگی زن پیشنهاد می‌کنند. بر این اساس نخستین مانع اشتغال زنان، خانواده و مسائل آن تلقی می‌شود و چنانچه این روند غیرطبیعی ادامه یابد؛ بهبود وضعیت زنان در عرصه‌های اجتماعی چشم انداز روشنی نخواهد داشت؛ زیرا هیچ کدام از این راهکارها با گرایش‌های روحی و ذهنی زنان سازگار نبوده و تجلی ناکارآمدی آن را به روشنی می‌توان در وضعیت امروز بانوان مشاهده نمود (دفترمطالعات و تحقیقات زنان، 154:1388). بی هویتی، سرگشتگی، فروپاشی خانواده، احساس ناامنی، پوچ‌گرایی و افزایش بیماری‌های روحی و جسمی‌زنان نشان می‌دهد که زن امروز برای ادامه حیات اجتماعی خویش با چالش‌های بی‌شماری روبروست. در حقیقت، نبود یک الگوی برنامه سیاست اجتماعی، که با در نظر گرفتن ویژگی‌های روحی و تناسبات عاطفی مورد نیاز زنان در خانواده و اجتماع و سایر نیازهای آنان برای کسب رفاه در عین انجام ‌‌‌‌نقش‌ها و مسئولیت‌های خویش، بتواند معادلات جدیدی را طراحی کند، به شدت احساس می‌شود. نگرش دینی به مسائل زنان به دلیل پشتوانه فلسفی برخواسته از الوهیت و دیدگاه تکامل‌گرای خویش که کرامت انسانی زن را در برابر دیدگاه‌های اومانیستی به چالش می‌کشد؛ نگاهی نو به مسائل زنان را فراروی می‌نهد. بر این اساس، به نظر می‌رسد که گام اول در برون رفت از وضع موجود جهت نیل به الگوی مطلوب سیاست اجتماعی اشتغال زنان، همانا شناخت صحیح محتوای برنامه‌ریزی صورت گرفته تاکنون (نوع مقوله‌های مورد توجه، موضوعات مطرح شده، شناسایی خلاء‌ها و…) و همچنین رویکرد شناسی سیاست‌گذاری در حوزه اشتغال زنان گام مهمی‌جهت برنامه‌ریزی استراتژیک با رویکرد آینده‌نگری نسبت به اهداف و آرمان‌های تاریخی زنان و مسائل استراتژیک نظام جمهوری اسلامی‌ایران برداشته شود.

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

ساختار جوامع بشری در سراسر تاریخ، در دو جهت اصلی انتظام یافته است. هریک از این دو جهت، بسترهای کاملا متفاوت و گاه متضادی از مجموعه رفتارها، تمایلات، انگیزش‌ها و نیازهای ذهنی را در جامعه پدید آورده و پرورش داده است. هریک از این ساختارها نیز بر مبنای ارزش‌های دینی یا بر مبنای توسعه مادی، مبنای پیدایش نظام‌ها و ساختار‌های متفاوت اقتصادی، فرهنگی، علمی، سیاسی و… شده است. جوامعی که نتوانسته اند در پی‌ریزی اداره جامعه، یکی از دو جهت را در تمام شئون اجتماعی، به طور کامل برگزینند، به دلیل تزاحم در مبانی، در بسیاری از موارد دچار تناقض‌های رفتاری و گرایشی، در موضوعات فردی و اجتماعی می‌شوند. بی‌شک در یک سیستم، که اجزای متفاوت ولی مرتبط با یکدیگر دارند؛ روش دستیابی به ساز و کارها و راهبردهای عملی متناسب با مبانی و متغیرهای اصلی طراحی می‌شود. از این روی با تغییر در متغیر اصلی نظام نتایج و محصولات متفاوتی به دست خواهد آمد. لذا در جامعه دینی، رویکرد توسعه، براساس تکامل فرد و در نهایت تعالی جامعه مبتنی بر تعالیم الهی تعیین می‌گردد. در سایه این توسعه همه‌جانبه، بحث اخلاق و عدم تفکیک‌پذیری آن از منافع اقتصادی بشر، امری گریزناپذیر می‌باشد. لذا پیوند اخلاقیات با منافع اقتصادی بشر مهمترین رکن در تفکیک توسعه مبتنی بر دیدگاه مادی از الهی است. در توسعه هدفمند اسلامی‌- مبتنی برالگوی اسلامی، ایرانی پیشرفت – با محوریت اخلاق و عدالت، به عنوان مهمترین سرفصل توازن اجتماعی، نقش زنان به عنوان سکانداران مهمترین گروه اجتماعی یعنی “خانواده” به گونه‌ای برجسته مطرح می‌باشد. خانواده که امروز در جامعه جهانی در حال اضمحلال می‌باشد، از منظر اسلام جهت جلوگیری از انحرافات اجتماعی، جرم و جنایات و پیشگیری از مشکلات روانی و اجتماعی و تأمین امنیت اجتماعی، مورد اهمیت قرار گرفته است (زعفرانچی،1385). با پیروزی انقلاب اسلامی‌و طرح تشکیل یک الگوی نظام‌مند حکومتی بر مبنای دین، امید تولید نرم‌افزارهای اداره جامعه، متناسب با جهت دینی و همچنین تولید الگویی کارآمد ناظر بر شناخت ویژه‌ی ابعاد وجودی جنس زن، ظرافت‌های آفرینش در خلقت او و با لحاظ رسالت‌های تاریخی در عرصه‌های اجتماعی و جایگاه خانوادگی‌اش شکل گرفت. امری که تحقق آن، زمینه ساز ایجاد جامعه‌ای عاری از آسیب‌های اجتماعی، جرم، جنایات و بزهکاری و همچنین برخوردار از ویژگی‌هایی که به مثابه زیر بنای توسعه اجتماعی به شمار می‌روند مانند: دینداری، تعهد، انضباط، نظم، اخلاق و تربیت‌های فردی و اجتماعی، و… می‌گردد.

اما اکنون با گذشت چند دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، به‌رغم ارائه لوایح، تصویب قوانین، سیاست‌ها و همچنین ایجاد و تأسیس نهادها و مراکز مرتبط با موضوع زنان و خانواده جهت بازیابی هویت حقیقی زن و احیای حقوق و حضور مؤثر او در صحنه تحولات اجتماعی و رشد استعداد‌ها و کرامت انسانی‌اش که در طی سالیان گذشته با فراز و نشیب بسیار مواجه گشته بود؛ هنوز جایگاه مطلوبی از حضور مؤثر اجتماعی برای زنان، در عین ایفای ‌‌‌‌نقش‌های‌شان در درون مهم‌ترین گروه اجتماعی(خانواده) و سطح رفاهی متناسب با منزلت، ‌‌‌‌نقش‌ها و رسالت تاریخی آنان در تمدن‌سازی و جامعه‌پردازی دینی ایجاد نشده است. لذا بررسی وضع موجود و ارائه راهبردها برای سیاست‌گذاری صحیح جهت رفع بحران زن در عرصه بین‌المللی و تنظیم و تدوین سیاست‌های ملی در حوزه اشتغال زنان با محوریت خانواده و با توجه به نیازها و رسالت‌های فردی و اجتماعی آنها ضروری به نظر می‌رسد. لذا بر اساس آنچه گفته شد ضرورت بازنگری و اصلاح جدی محتوای نظام برنامه‌ریزی کلان کشور که برنامه‌های 5 ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مصوبات قوه مجریه، مقننه، مجمع تشخیص مصلحت نظام و سیاست‌های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، از مهمترین آنها می‌باشد؛ روشن می‌شود. این مهم نیز جز با شناخت مبنایی و دقیق وضع موجود و بررسی آن متناسب با نگرش خانواده‌محوری و آینده‌نگری مسائل استراتژیک نظام (از جمله مؤلفه‌های جمعیتی و…) حاصل نمی‌شود. امری که تاکنون مورد غفلت واقع شده و بر اساس جستجوهای انجام شده تاکنون هیچ کار تحقیقاتی منسجم و روش‌مندی در حوزه بررسی وضع موجود سیاست‌گذاری اشتغال زنان در جمهوری اسلامی‌ایران انجام نشده است. لذا انجام چنین پژوهشی می‌تواند افق جدیدی را به جهت ارزیابی عملکرد نظام اسلامی‌در این حوزه بگشاید.

1- گروهی ازفمنیست ها ازمهارت‌های مادری به منزله محدودکننده فرصت زنان درزمینه استقلال و برابری اقتصادی بامردان در حوزه عمومی یاد می‌کنند و بر این باورندکه کاربدون دستمزد در خانه و وظیفه مادری زمینه‌ساز نابرابری اجتماعی آنان گشته است.

2- پیش از عصر صنعتی تولیدات کارخانه‌ای به نیروی مردان متکی بود و بهره‌وری آنان در حوزه عمومی ارزیابی می‌شد. ضمن آنکه اعتقاد به یک زن ایده‌آل خانه‌دار به شدت در میان طبقات مرفه جامعه رواج داشت. زیرا معتقد بودند که تولیدات خانگی زنان و فضای آرام و امن خانه، بهره‌وری نیروی مردان را به منزله ابزارهای تولید اقتصادی در «حوزه عمومی» افزایش می‌دهد (Epstein, 1988) گر چه اندیشه بهره‌وری مردان در حوزه عمومی و طرح ضرورت خانه نشینی زنان توانست طبقات مرفه جامعه را با خود همراه سازد، در همراه کردن طبقه متوسط ناکام ماند. پیش از موج حضور زنان در بازارکار،اشتغال زنان در منزل و مراقبت از کودکان یا شیفت دوم کار در خانه بدون دستمزد، ارزشی معادل کارهای دارای دستمزد داشت و اندیشه مسلط طبقات میانی و بالا، پاکی، پارسایی و تمرکز زنان را در محیط خصوصی به منزله رویکرد علمی، مؤثر می‌دانست. (Beecher, 1841)

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 128

|

امتیاز مطلب : 2

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1

دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

 دانشکده علوم انسانی

 

پایان نامه برای اخذ مدرک کارشناسی ارشدM. A

رشته جامعه شناسی

 

موضوع:

فرصت‌های ساختاری در فضای سایبر و تاثیر آن بر جنبشهای اجتماعی

 

استاد راهنما:

دکتر مهدی خلفخانی

 

استاد مشاور:

دکترطاهره میر ساردو

 

تیرماه 1390

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

            صفحه

فصل اول: مقدمه

سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 11

اهمیت و ضرورت……………………………………………………………………………………………….. 12

اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 12

سازماندهی تحقیق………………………………………………………………………………………………… 13

فصل دوم: چارچوب نظرى

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 15

تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………… 16

تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………….. 23

چارچوب نظری………………………………………………………………………………………………….. 27

دسته نخست: نظریه پردازان مطرح در رویکرد رفتار جمعی……………………………………………. 30

دسته دوم: نظریه پردازان مطرح در رویکرد نهادی………………………………………………………… 36

دسته سوم: نظریه پردازان مطرح در رویکرد جامعه مدنی………………………………………………… 43

رویکردهای نظری در مطالعه جنبش‌های اجتماعی………………………………………………………… 49

نظریه بسیج منابع…………………………………………………………………………………………………. 50

نظریه ساختار فرصت سیاسی………………………………………………………………………………….. 56

شرایط ساختاری جنبش‌های سیاسی………………………………………………………………………….. 56

مدل نظری اول: رویکرد دولت‌های جهان سوم در زمینه جنبش‌های اجتماعی………………………. 63

مدل نظری تحقیق: فرصت‌های سایبری و جنبش‌های‌های اجتماعی…………………………………… 64

فرضیه‌ها……………………………………………………………………………………………………………. 65

تعریف مفاهیم…………………………………………………………………………………………………….. 65

موانع و فرصت‌های ساختاری…………………………………………………………………………………. 65

فضای سایبر……………………………………………………………………………………………………….. 66

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………… 67

فصل سوم: روش‌ تحقیق

روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 69

تعریف عملیاتی متغیرها…………………………………………………………………………………………. 70

ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………… 70

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………. 70

حجم نمونه آماری………………………………………………………………………………………………… 71

روش انتخاب نمونه آماری……………………………………………………………………………………… 71

روش‌های سنجش و تکنیک‌های آماری مورد استفاده…………………………………………………….. 71

پایایی گویه ها…………………………………………………………………………………………………….. 72

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

یافته‌های توصیفی………………………………………………………………………………………………… 79

گویه اول: ارتباط افراد زیاد در سایبر…………………………………………………………………………. 79

گویه دوم: شعاع ارتباط………………………………………………………………………………………….. 80

گویه سوم: مانع ارتباطات فعالان اجتماعی………………………………………………………………….. 81

گویه چهارم: شعاع ارتباط………………………………………………………………………………………. 82

گویه پنجم: گفتگو مطمئن درباره مسائل……………………………………………………………………… 83

گویه ششم: هماهنگی افراد توسط اینترنت………………………………………………………………….. 84

گویه هفتم: سازماندهی طرفداران……………………………………………………………………………… 85

گویه هشتم: دریافت کمک توسط جنبش ها………………………………………………………………… 86

گویه نهم: ایجاد کمپین…………………………………………………………………………………………… 87

گویه دهم: انتقال هنجارها و ارزش‌های فرهنگی…………………………………………………………… 88

گویه یازدهم: کنترل دولتها به جریان ارتباطات…………………………………………………………….. 89

گویه دوازدهم: انتقال هنجارها و ارزشهای فرهنگی……………………………………………………….. 90

گویه سیزدهم: مقبولیت دولتها…………………………………………………………………………………. 91

گویه چهاردهم: سازماندهی طرفداران جریانات اجتماعی………………………………………………… 92

گویه پانزدهم: ارزشهای جدید فرهنگی جایگزین…………………………………………………………. 93

گویه شانزدهم: انتقال هنجارهای غیررسمی مرتبط با جنبشهای سیاسی……………………………….. 94

گویه هفدهم: کاهش انسجام اجتماعی……………………………………………………………………….. 95

گویه هیجدهم: کاهش مشروعیت……………………………………………………………………………… 96

گویه نوزدهم: هنجارهای جدید و معترض………………………………………………………………….. 97

گویه بیستم: جذب نیروهای اساسی پیشبرد جنبش ها……………………………………………………. 98

گویه بیست و یکم: ارتباط زیاد با حامیان خود…………………………………………………………….. 99

گویه بیست و دوم: تضعیف مشروعیت……………………………………………………………………. 100

گویه بیست و سوم: مشروعیت زدایی……………………………………………………………………… 101

گویه بیست و چهارم: توان کمتر برای برخورداری………………………………………………………. 102

گویه بیست و پنجم: امکان رساندن ارزش‌ها و آرمان‌های جنبش‌های اجتماعی…………………… 103

گویه بیست و ششم: کنترل دولتها بر فضای سایبر………………………………………………………. 104

گویه بیست و هفتم: محدودیت کمتر دولتها بر فضای سایبر………………………………………….. 105

گویه بیست و هشتم: انتقال ارزش‌های فرهنگی غیررسمی…………………………………………….. 106

گویه بیست و نهم: کنترل جنبش‌های سیاسی……………………………………………………………… 107

گویه سی: محدودیت‌های کمتر………………………………………………………………………………. 108

گویه سی و یک: ارتباط جنبش‌ها با افراد زیر مجموعه…………………………………………………. 109

گویه سی و دوم: جدا کردن شهروندان از یکدیگر………………………………………………………. 110

گویه سی و سوم: التزام به ارزش‌های مسلط سیاسی…………………………………………………….. 111

گویه سی و چهارم: هنجارهای بدیل……………………………………………………………………….. 112

گویه سی و پنجم: هنجارهای بدیل توسط جنبشهای اجتماعی………………………………………… 113

گویه سی و ششم: ارزش‌های جدید سیاسی و فرهنگی………………………………………………… 114

گویه سی و هفتم: امکان ارتباطات در همه مکانها……………………………………………………….. 115

گویه سی و هشت: میزان آشنایی با اینترنت………………………………………………………………. 116

گویه سی و نهم: میزان آشنایی با قابلیت‌های فضای سایبر…………………………………………….. 117

فصل پنجم: نتیجه‌گیری

نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………………………….. 133

منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………………. 137

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………… 138

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………. 140

پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………. 142

 

فهرست جداول

            صفحه

ارتباط افراد زیاد در سایبر……………………………………………………………………………………… 79

شعاع ارتباط……………………………………………………………………………………………………….. 80

مانع ارتباطات فعالان اجتماعی………………………………………………………………………………… 81

شعاع ارتباط……………………………………………………………………………………………………….. 82

گفتگو مطمئن درباره مسائل……………………………………………………………………………………. 83

هماهنگی افراد توسط اینترنت…………………………………………………………………………………. 84

سازماندهی طرفداران…………………………………………………………………………………………….. 85

دریافت کمک توسط جنبش ها……………………………………………………………………………….. 86

ایجاد کمپین……………………………………………………………………………………………………….. 87

انتقال هنجارها و ارزش‌های فرهنگی…………………………………………………………………………. 88

کنترل دولتها به جریان ارتباطات………………………………………………………………………………. 89

انتقال هنجارها و ارزشهای فرهنگی…………………………………………………………………………… 90

مقبولیت دولتها……………………………………………………………………………………………………. 91

سازماندهی طرفداران جریانات اجتماعی……………………………………………………………………. 92

ارزشهای جدید فرهنگی جایگزین……………………………………………………………………………. 93

انتقال هنجارهای غیررسمی مرتبط با جنبشهای سیاسی…………………………………………………… 94

کاهش انسجام اجتماعی…………………………………………………………………………………………. 95

کاهش مشروعیت………………………………………………………………………………………………… 96

هنجارهای جدید و معترض……………………………………………………………………………………. 97

جذب نیروهای اساسی پیشبرد جنبش ها……………………………………………………………………. 98

ارتباط زیاد با حامیان خود……………………………………………………………………………………… 99

تضعیف مشروعیت…………………………………………………………………………………………….. 100

مشروعیت زدایی……………………………………………………………………………………………….. 101

توان کمتر برای برخورداری………………………………………………………………………………….. 102

امکان رساندن ارزش‌ها و آرمان‌های جنبش‌های اجتماعی……………………………………………… 103

کنترل دولتها بر فضای سایبر…………………………………………………………………………………. 104

محدودیت کمتر دولتها بر فضای سایبر……………………………………………………………………. 105

انتقال ارزش‌های فرهنگی غیررسمی………………………………………………………………………… 106

کنترل جنبش‌های سیاسی……………………………………………………………………………………… 107

محدودیت‌های کمتر……………………………………………………………………………………………. 108

ارتباط جنبش‌ها با افراد زیر مجموعه……………………………………………………………………….. 109

جدا کردن شهروندان از یکدیگر…………………………………………………………………………….. 110

التزام به ارزش‌های مسلط سیاسی…………………………………………………………………………… 111

هنجارهای بدیل…………………………………………………………………………………………………. 112

هنجارهای بدیل توسط جنبشهای اجتماعی……………………………………………………………….. 113

ارزش‌های جدید سیاسی و فرهنگی………………………………………………………………………… 114

امکان ارتباطات در همه مکانها………………………………………………………………………………. 115

میزان آشنایی با اینترنت……………………………………………………………………………………….. 116

میزان آشنایی با قابلیت‌های فضای سایبر………………………………………………………………….. 117

 

 

فصل اول

مقدمه

 

موضوع جنبشهای اجتماعی به عنوان حد فاصل انقلاب و اصلاحات، یکی از پدیده‌های اجتماعی محسوب میشود. این جنبشهای اجتماعی ظرفیت، قابلیت و تأثیر گذاری بالائی در جوامع مختلف برخوردار بوده و به همین دلیل مورد توجه و اقبال حکومتها، دولتها، احزاب و گروههای سیاسی و عامه مردم گرفته است.

در واقع جنبش اجتماعی را می‌توان حد فاصل انقلاب و اصلاحات در یک جامعه دانست که در قالبهای مختلف مذهبی، ملی و صنفی راه اندازی شده و استمرار می یابد.

جنبشهای اجتماعی نقش بسیار مهمی در جامعه شناسی سیاسی معاصر ایفا می کنند. گی روشه آن را چنین تعریف می کند: جنبش اجتماعی عبارت است از سازمانی کاملاً شکل گرفته و مشخص است که به منظور دفاع یا گسترش و دستیابی به هدفهای خاصی به گروه بندی و تشکیل اعضاء می‌پردازد و درصدد بر می آید تا عناصری از جامعه را تغییر دهند یا آنها را حفظ کند.

همچنین آلن تورن آن کنش جمعی را جنبش اجتماعی می‌خواند که شامل ستیزه‌هایی باشد که پیرامون توانایی‌هایی نهادینه شده الگوهای فرهنگی رایج است. به عبارت دیگر وی جهت‌گیری جنبش‌ها را معطوف به الگوی فرهنگی می داند,که بر جامعه سیطره دارند. در نهایت تورن با استفاده از مفهوم کنش و تاریخ مندی,جنبشهای اجتماعی را به عنوان رفتار جمعی سازمان یافته ای می‌داند که یک کنشگر طبقاتی با دشمن طبقاتی اش برای کنترل تاریخ مندی خود در یک اجتماع ملموس ستیز می کند او البته عرصه منازعه را طبقاتی و میان سرمایه داران و پرولتاریا می داند ولی تفسیر صرفا” اقتصادی این ستیز را رد می کند. او معتقد است این ستیز برای توزیع ویا کنترل منابع است، اما هدف نهائی این ستیزه تلاش برای تحت کنترل در آوردن تاریخ مندی می باشد از اینرو ستیز برای توزیع و کنترل منابع هم بعنوان ابزاری برای کنترل تاریخ مندی بشمار می آید.

بطور کلی از نظر تورن وجود جنبشهای اجتماعی یک امر عارضی برای جوامع نیست بطوری که یک نظام سیاسی نمی‌تواند جنبشهای اجتماعی را بعنوان عرضه خشونت آمیز مطالباتی که عملا امکان پاسخگویی ندارد در نظر بگیرد و اگر چنین نگرشی به جنبشها بوجود آید, آنگاه نظام سیاسی از نمایندگی مردم باز می ماند و اطمینان رای دهندگان به خود را از دست می‌دهد. از طرف دیگر جنبشهای اجتماعی نباید کنش جمعی خود را به جبهه گیری محلی – طبقه ای تقلیل دهند و به رغم سازمان دادن به خود و گسترش ستیزه‌ها باید تمایل فرا طبقه ای داشته باشند. (حاجلی، 1386: 85-82).

می توان افزایش شدید مشارکت توده ای در فعالیت سیاسی را در رخ دادن چنین جنبش هایی مهم دانست و انگیزه چنین مشارکتی را نیز مخالفت گسترده با وضعیت موجود برشمرد. و این نوع نارضایتی مردمی ممکن است ناشی از ایجاد شکاف میان انتظارات مردم (در مورد سبک زندگی که احساس می کنند باید به آن نائل شوند) و توانائی آنها در تأمین این انتظارات باشد. دانشمندان علوم اجتماعی این پدیده را محرومیت نسبی می‌خوانند، که این دانشمندان کوشیده‌اند شرایط خاصی را که به شکل گیری نارضایتی توده ای و روی دادن خیزش های طغیان گرایانه منجر می شود را شناسائی کنند. (فرونزو، 1381: 4).

موریس دوورژه جامعه شناس فرانسوی در کتاب جامعه شناسی سیاسی در این باره می‌نویسد: تمایز میان مبارزه در رژیم و مبارزه با رژیم به مفهوم حقانیت بستگی دارد, اگر کلیه شهروندان رژیمی را حقانی بشمارند و اگر این رژیم موضوع یک توافق عمومی واقع شده باشد پیکار در چهارچوب اصول و ساختار رژیم باقی می ماند ولی اگر این توافق از بین برود و تنها برخی از طبقات و برخی از گروهها و احزاب رژیم موجود را حقانی بشناسند وطبقات,گروهها و احزاب دیگر به حقانیت دیگری پایبند باشند پیکار با رژیم به جریان می‌افتد. حاکمیت هر یک از این دو حالت مبارزه انتخانی نیست و ناشی از اوضاع است. (امینی، 1382: 1).

گیدنز جنبشهای اجتماعی را کوششی برای پیشبرد منافع مشترک یا تامین هدفی مشترک , از طریق عمل جمعی خارج از حوزه نهادهای رسمی تعریف می کند. (گیدنز، 1383: 679)

از دید [دوناتلا دلاپورتا] جنبش های سیاسی را شبکه های غیر رسمی مبتنی بر اعتقادات مشترک و همبستگی که از طریق استفاده مداوم از اشکال گوناگون اعتراض حول موضوعات منازعه آمیز بسیج می شوند، تعریف می‌کنند. (دوناتلا دلاپورتا، 1383: 5).

اگر تعریف مذکور را مورد کالبد شناسی قرار دهیم مولفه‌های اساسی تعاریف این است که :

*جنبش‌های اجتماعی شبکه‌های غیر رسمی و غیر دولتی هستند که می‌توانند قالب نهادی به خود بگیرد. چرا قالب نهادی، چون نهادها از استمرار برخوردار هستند و فعالیت‌های غیر نهادی از دوام و استمرار برخوردار نیستند. از این روی بر مبنای تعریف مذکور، جنبشهای غیر نهادی از اهمیت و تاثیر گذاری کمتری برخوردار هستند..

*جنبش‌های اجتماعی مبتنی بر اعتقادات مشترک یعنی باورهای مشترکی است که افرادی را در شبکه غیر رسمی همبسته ساخته است. یعنی بر مبنای مولفه مذکور، مجموعه‌ای از باورها و انگارها است که افرادی را در کنار همدیگر قرار داده و همبسته ساخته است. یعنی بدون باورهای مشترک امکان حرکت اجتماعی وجود ندارد.

*در جنبش‌های اجتماعی صحبت از استفاده مداوم و مستمر از اشکال اعتراض در مورد موضوعات مورد مجادله و یا موضوعا ت مورد اعتراض است. به عبارتی دیگر، در جوامعی که افرادی به موضوعاتی اعتراضی نداشته باشند امکان تحقق و صحبت از جنبش‌های اجتماعی وجود ندارد. به عبارتی دیگر در جنبش‌های اجتماعی بحث از اعتراض سیاسی است. صحبت از نهادهای غیر رسمی خارج از قدرت است در نظر متفاوتی را مورد موضوعات جاری اجتماعی و سیاسی رسمی ارائه می‌نمایند. با توجه به مشخصات مذکور نهادهای مدنی و احزاب را می‌توان نهادهای دائمی و غیر رسمی دانست که کارگزار جنبش‌های اجتماعی هستند. یعنی جنبش‌های اجتماعی توده‌ای در قالب تعاریف موجود قرار نمی‌گیرد.

جنبشهای اجتماعی در یک دوره بحرانی در جامعه مثل بی‌سامانیهای اجتماعی، ناامنی، بی‌هنجاری، سرخوردگی‌های اجتماعی، نارضایتی‌های وسیع به دلایل گوناگون از خودبیگانگی پدید می‌آید و سر برمی‌آورند و هر گاه که این عوامل با بی عدالتی اجتماعی توام گردد,انگیزه های پیوستن به جنبش اجتماعی شدت بیشتری می یابد. (خادمی، 1383: 1).

در این میان است که بخش عظیمی از مردم جامعه به شدت ناراضی می شوند که این امر به اعتراضات و شورش هایی با مشارکت توده ای و علیه اقتدار دولتی منجر می شود. در جوامع کشاورزی که از نظر فناوری عقب مانده‌اند رخ دادن چنین شورش‌ها و جنبش هایی اهمیت اساسی دارد. (فرونزو1381: 1).

جنبشهای اجتماعی از آنجا که ریشه در مطالبات مردم (اعم از یک یا چند قشر و یا اقشار مختلف) دارد، می‌تواند طیف وسیعی از مردم را به خود جذب و جلب نماید، و به همین دلیل از ظرفیت و قابلیت بالا و فراوانی برخوردار است، همین کار ویژه و قابلیت مهم باعث شده است دولتها در جوامع مختلف تلاش نمایند با نفوذ در جنبش های اجتماعی، آنها را در راستای اهداف خود سازماندهی و مدیریت هدایت کنند. (نشریه رسالت، 1383: 1).

جنبش های اجتماعی مختلف به عنوان منابع قدرت جهانی در پیشبرد اهداف خود، به طریق گوناگون بر سیاستگذاری‌ها در سطح جهانی اثر می گذارند. از آنجا که جنبش‌های اجتماعی جدید، همانقدر که به سیاست در سطح دولت – ملت توجه دارند، به مقاومت و دگرگونی در سطح زندگی روزمره و روابط میان افراد و روابط اجتماعی نیز توجه دارند بنابراین آنها در موقعیت مناسبی برای شرکت در سیاست فراملی مرتبط با جهانی شدن قرار دارند، مثلاً سازمان زیست محیطی « دوستان من» تجسم بخش ارتباط میان سطوح جهانی و محلی است، یا جنبش زنان، سراسر جهان را به هم پیوند داده است. در حالی که گروههای محلی زنان نیز در زندگی روزمره شان با همان موضوعات درگیرند. میزان نابرابری و فقر در میان مردم یک جامعه، میزان شکاف در جمعیت در امتداد خطوط قومی، تصور وجود فساد در میان مقامات حکومتی، سطح تسلیحات و میزان وفاداری نیروهای نظامی حکومت، سنت های فرهنگی مؤید خشونت یا عدم توسل به خشونت به عنوان ابزار اعتراض علیه بی عدالتی اجتماعی متصور اندازه فیزیکی یک کشور و سرشت سرزمینی آن و درجه نزدیکی و سطح مداخله کشورهای دیگر است که شکل گیری و موفقیت یک جنبش را مورد حمایت قرار می‌دهد.

مدعای این پایان نامه این است به دلیل ویژگی‌های ساختاری و ساخت کراسی در بیشتر نظام‌های سیاسی جهان سوم، جنبش‌های سیاسی و اجتماعی با انسداد مواجه شده اند. یعنی جنبش‌های اجتماعی به دلیل ماهیتا مردم سالار آنها مورد اقبال نیستند و مجال برای فعالیت نهادی و توده‌ای جنبش‌های سیاسی بسیار کم است. به عبارتی دیگر، درساختار کراسی در دولت‌های توسعه نیافته، جنبش‌های اجتماعی با ساختارهای محدود کننده‌ای زیادی مواجه شده‌اند که این موضوع باعث ناکارآمدی جدی جنبش‌های مذکور برای حصول به اهداف جنبش‌ها و پیشبرد آرای خود شده است.

نگارنده مدعی است که جنبش‌های اجتماعی به مفهوم فعالیت جمعی و نهادی خارج از قدرت در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته دچار انسداد شده است. این به معنی نبود جنبش‌های اجتماعی در این کشورها نیست بلکه صحبت از اثر بخشی آنها است. یعنی در ساختار کراسی بیشتر این کشورها، جنبش‌های اجتماعی مجال کمتری را برای عمل و اثر بخشی دارند و این موضوع به شدت با کراسی این دولت‌ها پیوند خورده است.

نکته‌ی مهم این است که در بیشتر کشورها، جنبش‌های اجتماعی به معنی تغییر رژیم تلقی شده است در حالی که این تلقی، برداشت درستی از جنبش‌های اجتماعی نیست. جنبش‌های سیاسی حتما منجر به تغییر رژیم‌های سیاسی نیست. تلقی موجود باعث شده است که در بیشتر کشورهای جهان سومی، جنبش‌های اجتماعی محدود شده و یا امکان فعالیت نهادی از آنها گرفته شده و این موضوع را می‌توان در ناکارآمدی احزاب و نهادهای اجتماع محور مشاهده نمود.

در این تحقیق ابتدا به شرایطی اشاره می‌شود که می‌تواند فعالیت جنبش اجتماعی را (امکان بسیج نیروها امکان برقراری منظم ارتباط، امکان دادن آگاهی مشترک، امکان تسهیل بسیج و به حرکت درآمدن نیروها) را تسریع نماید.

نویسنده مقاله معتقد است ورود تکنولوژی و ماشین در حیات انسانها بی تاثیر نبوده و منجر به تحولات سیاسی گسترده‌ای شده است که مورد توجه علمای سیاسی و اجتماعی بوده است. از این منظر، ورود اینترنت و فضای مجاز نیز توجه زیادی را جلب نموده است. در این قسمت با اشاره کوتاهی به مسائل فن آورانه ایجاد شده به دیدگاه‌های موجود در ارتباط با فرصتهای ایجاد شده می‌پردازیم.

از دید بسیاری از متخصصان، در نتیجه‌ی ابداعات و اختراعات فن آورانه نوین و به عنوان  اولین فرصت امکان پردازش و ذخیره سازی مقدار زیادی از اطلاعات و توزیع سریع اطلاعات از طریق شبکه‌های اطلاعاتی فراهم شده است. تکنولوژی جدید به انسان‌ها کمک نمود که هزینه انتقال اطلاعات را به شدت کاهش دهند. برای مثال، هزینه انتقال یک تریلیون بیت اطلاعات از بوستون به لوس آنجلس در سال 1970، 15000 دلار بود که این هزینه در حال حاضر به واسطه تکنولوژی‌های جدید به 12 سنت کاهش یافته است. هزینه 3 دقیقه مکالمه تلفنی از نیویورک به لندن در سال 1930، 300 دلار بود که این مبلغ امروز به 20 سنت رسیده است. ارسال الکترونیک یک سند 40 صفحه‌ای از شیلی به کنیا 10 سنت و هزینه فاکس آن 10 دلار و هزینه ارسال از طریق پست 50 دلار است. (Human development report, 2001, p43)

از دید برنامه توسعه سازمان ملل، تغییرات تکنولوژیک باعث تغییرات تاریخی نیز شده است. از دید برنامه سازمان ملل قبلا با توجه به هزینه بالای دسترسی به اطلاعات و ارتباطات و حمل,نقل، سازمان‌ها و تجارت به صورت عمودی با هم مرتبط می‌شدند. در شرایط عصر شبکه ای، هزینه اطلاعات و ارتباطات تقریبا به صفر رسیده و ارتباطات شکل افقی پیدا نموده است. عصر جدید در بسیاری از زمینه‌ها به شبکه‌های جهانی قدرت داده است. برای مثال تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی چون اینترنت باعث گسترش همکاری‌های بین کشوری و فردی شده است. از سال 1995 تا 1997 دانشمندان آمریکایی مقالات مشترکی را با دانشمندانی از 173 کشور تهیه نموده اند.

Human development report, 2001, P. 44))

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 118

|

امتیاز مطلب : 2

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1

عنوان پایان نامه:

بررسی نگرش و نیت و رفتار خیارکاران استان لرستان نسبت به مدیریت تلفیقی آفات

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فصل اول: مقدمه

1-1- مقدمه

کشاورزی به عنوان یکی از ارکان اصلی تولید در حیات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هر کشوری از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. با توجه به روند رو به افزایش جمعیت جهان و همچنین محدودیت موجود در بخش کشاورزی و نیاز به افزایش تولید محصولات کشاورزی توسعه آن به عنوان اصلی ترین منبع تهیه مواد غذایی امری مهم است. یکی از چالش های اساسی در مسیر توسعه بخش کشاورزی آفات و بیماری هایی است که سالانه بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی را از بین می برند. در دهه­های گذشته برای غلبه بر چالش فوق از سموم و آفت کش ها به وفور استفاده شده است (اتحادی و همکاران،1390). همچنین با پیدایش سموم در زنجیره غذایی، آگاهی و حساسیت مردم نسبت به عواقب مخرب استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی و آفت­کش­ها بر روی محیط زیست افزایش یافت. در طی چند دهه گذشته استفاده بیش از حد از سموم شیمیایی برای کنترل آفات و بیماری­های نباتی مشکلات فراوانی را برای انسان ها، محیط و سایر جانداران ساکن در زیستگاه­های طبیعی بوجود آورده است. به طوری که با مصرف سموم در مزارع تولید محصولات غذایی، سموم وارد زنجیره غذایی انسان­ها گردیده که مسایل ابتلای انسان­ها به بیماری­های سخت یکی از پیامد­های آن بوده است. با مصرف انواع سموم شیمیایی بر روی محصولات مزرعه، سموم از طریق شستشو با آب آبیاری و باران شسته شده و باعث انتقال سموم به آب­های زیر­زمینی می گردد. در این میان بکارگیری سموم پرخطر و قوی باعث نابودی سایر اکولوژی­های محیط زیست طبیعی گردیده است (بیگدلی و صدیقی،1389). همچنین استفاده نامتعادل از کودهای شیمیایی باعث کاهش کیفیت و حاصلخیزی خاک، آلودگی زیست محیطی و به ویژه آلودگی منابع خاک و آب می شود (حسین زاده و قربانی، 1389).

امروزه جامعه بشری با یک تضاد و دوگانگی روبرو است. از یک سو نیاز روزافزون بشر به مواد غذایی به ویژه افزایش تولیدات کشاورزی و از سوی دیگر استفاده از برخی روش های جاری با انگیزه دستیابی به تولید بیشتر و کنترل آفات و بیماری­ها، محیط زیست را برای زندگی انسان نامناسب کرده است. زیست­شناسان برای یافتن راه­های سالم­تر برای مبارزه با این مشکل، به امکان استفاده از سایر ارگانیسم ها روی آوردند (سمیع، 1383). تولید محصولات کشاورزی علاوه بر شرایط اقلیمی و مخاطرات پیش بینی نشده، در وهله اول تابع عوامل مدیریتی خاصی است که تاثیرات مهمی در تولید پایدار کشاورزی دارد. این عوامل به طور کلی شامل مدیریت خاک، آب، آفات و بازار­یابی است که هر یک از این بخش­ها، خود دارای مسائل و معضلات بیشماری است، اما در این بین، مدیریت آفات نقش بسیار مهمی در فرآیند تولید محصولات کشاورزی دارد (نوری و همکاران، 1390). بنابراین نظر به اهمیت خسارات ناشی از آفات، توجه نمودن به مدیریت آفات و به طور خاص مدیریت تلفیقی آفات می تواند نقش بسیار مهمی در کنترل عواملی که سبب کاهش محصول کشاورزی می شوند، داشته باشد و همچنین می تواند از آلودگی­های محیط زیست و محصولات کشاورزی جلوگیری نماید.

مدیریت تلفیقی آفات (IPM)[1] سیستمی از کنترل آفات است که در آن از طیف وسیعی از روش­های زراعی، بیولوژیکی، شیمیایی و مکانیکی استفاده می شود به نحوی که با کسب حداکثر سود اقتصادی، حداقل آسیب را به محیط زیست وارد کند (قصری، 1388). به عبارت دیگر مدیریت تلفیقی آفات تمامی اقدامات تشخیصی، پیش بینی، پیش گیری، حفاظتی، کنترلی و بهداشتی بهنگام مرتبط با کاهش زیانهای ناشی از آفات و بیماری­های گیاهی را شامل می شود که بر پایه اقدامات بیولوژیک و البته در بسیاری از موارد از طریق مبارزه توامان طبیعی یا شیمیایی (البته در سطحی کم) به انجام رسد؛ البته با این هدف که توأم با کنترل پیامدهای مخرب آفات بر کمیت و کیفیت محصولات، زیست بوم های مربوطه آسیب های کمتری را متحمل شوند (شریفی و همکاران، 1388).

همچنین اصلی­ترین ضعف ساختاری این فرآیند پایین بودن میزان مشارکت بهره برداران و کشاورزان از یک سو و عدم توفیق رهیافت­های متعارف ترویجی از سوی دیگر می باشد. بر این اساس، با افزایش اهمیت مدیریت تلفیقی آفات در فرآیند توسعه کشاورزی دانشمندان و متخصصان ترویج کشاورزی برای رفع این نواقص، به ارایه الگوها و رهیافت های جدیدی روی آورده اند که بیشتر بر مشارکت، قدرت بخشی، توسعه منابع انسانی و تسهیل آن تاکید دارند. این رهیافت­های مشارکتی در بیشتر کشورها استفاده شده و نتایج مطلوبی  در پی داشته اند (اتحادی و همکاران، 1390).

کاربرد موفقیت آمیز مدیریت تلفیقی آفات نیازمند درک همه جانبه اقدامات و گزیدارهای مختلف کنترل آفات و بهره گیری متوازن، بجا و به موقع از آن گزیدارهای مختلف است. این امر نیازمند نگرش سازنده کشاورزان و آمادگی آنها برای پیاده سازی مدیریت تلفیقی آفات در مزارع خویش از جنبه داشتن دانش و مهارت و نیز توان مدیریت یکپارچه مزارع است. بواقع زمانی مدیریت تلفیقی آفات می تواند موفقیت آمیز باشد که در نظام مدیریت مزرعه تلفیق شود. در دسترس بودن فنون، روش­ها و فناوری­های مناسب از طریق تحقیقات سازگاری و کاربردی در زمینه مدیریت تلفیقی آفات، ارائه آموزش ها و مشاوره های ترویجی به کشاورزان به ویژه از طریق رهیافت­های تحقیق و ترویج مشارکتی یکپارچه، در دسترس بودن خدمات حمایتی و نهاده­ای مورد نیاز و سیاست ها نیز از جمله عوامل تاثیر گذار بر گسترش موفقیت آمیز مدیریت تلفیقی آفات به شمار می رود (شریف زاده و همکاران، 1387).

یکی از رهیافت­های اجرای مدیریت تلفیقی آفات، رهیافت مدرسه در مزرعه (FFS)[2] است. FFS ریشه در رهیافت های مشارکتی روستایی دارد. همچنین FFS یک روش مشارکتی یادگیری، پذیرش و انتشار فناوری است (FAO, 2001) که مبتنی بر اصول یادگیری بزرگسالان و مانند یادگیری تجربی است (Davis et al., 2012). فرض اصلی در به کارگیری رهیافت FFS/IPM  آن است که این رهیافت به واسطه درگیر نمودن فراگیران در مراحل مختلف یادگیری توأم با عمل، در مقایسه با روش­های آموزشی سنتی، اطلاعات بیشتری را در اختیار قرار داده و درکی عمیق­تر را برای آنان به ارمغان می آورد (قربانی پیرعلیدهی و همکاران، 1390). در مدارس مزرعه­ای مدیریت تلفیقی آفات، مزرعه به عنوان کلاس تلقی می گردد و گیاهان، آفات و بیماری علف های هرز، مواد کمک آموزشی هستند. در مدارس مزرعه ای مدیریت تلفیقی آفات از کلاس های دارای تهویه و ارائه مطلب به وسیله پاور پوینت خودداری می­گردد و در عوض کشاورزان در نشست ها و بازدیدهای مزرعه­ای حضور پیدا می­کنند (امیری اردکانی، 1388).

در این راستا، از اواخر دهه 1980، مدرسه در مزرعه کشاورز به عنوان رهیافتی کارگشا، با حمایت فائو و با تمرکز اولیه بر مدیریت تلفیقی آفات در نواحی کشت برنج جنوب شرق آسیا ظهور یافت و رفته رفته موضوعات مختلفی چون فرآوری محصول، مدیریت جنگل و حتی سلامت اجتماعی را نیز در برگرفت (علی میرزایی و همکاران، 1389). همچنین مدل FFS/IPM  شروع به گسترش کرد و محصولات و موضوعات مرتبط با کشاورزی بیشتری را  تحت پوشش برنامه­های درسی خود برد. تاکید برنامه ها به طور عمده بر روی روش مدیریت تلفیقی آفات، مصرف کمتر و ایمن تر آفت کش­ها و درک خوب از رابطه بین آفات مفید و مضر می باشد (Yorobe Jr et al., 2011). از آنجایی که رفتار انسان در برابر پدیده ها تحت تاثیر نگرش فرد نسبت به پدیده مورد نظر است، آگاهی از وضعیت نگرش افراد می تواند در پیش بینی، کنترل و حتی تغییر رفتار به مسئولان کمک شایانی نماید (ظریفیان و عزیزی، 1389). بنابراین در این پژوهش سعی شده است که به بررسی نگرش، نیت و رفتار کشاورزان نسبت به برنامه­ های مدیریت تلفیقی آفات پرداخته شود.

2-1- بیان مسئله

یکی از چالش­های اساسی در مسیر توسعه بخش کشاورزی، آفات و بیماری­هایی است که سالانه بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی را از بین می برند. در دهه­های گذشته برای غلبه بر چالش های فوق از سموم و آفت کش­ها به وفور استفاده گردیده است. اگر چه با این روش، کنترل آفات و بیماری ها تا حدود زیادی موفق بوده است اما پیامدهای زیست محیطی و خطراتی را برای سلامت انسان­ها به دلیل مصرف بی رویه این مواد، ایجاد می نماید (اتحادی و همکاران، 1390). همچنین برآورد مشکل آفات در گستره جهانی نشان می­دهد که اگر آفات وجود نداشتند تولید مواد غذایی جهان می­توانست تا یک سوم افزایش یابد. بر اساس آخرین آمار از سوی کمیته بین المللی حفظ نباتات در سال 1998 خسارت ناشی از آفات و بیماری­ها و علف­های هرز تا مرز 40% برآورد شده است. بر اساس این آمار باید گفت که با مبارزه با آفات تنها 7/27 درصد از خسارت کاسته شده است (سمیع، 1383).

با توجه به خطرات شناخته شده آفت­کش­های شیمیایی، در محیط زیست و سلامت انسان ها، مدیریت تلفیقی آفات سیستمی است که کاهش استفاده از آفت­کش­های شیمیایی را تشویق می کند و استفاده از روش های کنترل غیر شیمیایی را گسترش می دهد (Yorobe Jr, 2011). همچنین حفظ سلامت محصول در طول فصل زراعی، حفظ دشمنان طبیعی آفات در مزرعه و پیرامون آن، مراقبت هفتگی مستمر از مزرعه توسط کشاورزان و ارتقای توانمندی کشاورزان به سطح کارشناسان ماهر در مدیریت مزرعه از اصول بنیادین مدیریت تلفیقی آفات به شمار می رود (شریفی و همکاران، 1388).

علی رغم تلاش های فراوانی که در دهه­های اخیر برای آموزش روستاییان صورت گرفته، هنوز دانش و آگاهی روستاییان برای مدیریت تلفیقی آفات کافی نیست. این امر حکایت از آن دارد که شیوه های به کار گرفته شده از کارایی لازم برخوردار نبوده است. از این رو دانشمندان و متخصصان ترویجی، برای رفع این نواقص، به ارائه الگوها و رهیافت های جدیدی روی آورده اند که بیشتر بر مشارکت، قدرت بخشی، توسعه منابع انسانی و تسهیل تاکید دارند (اتحادی و همکاران،1390). انتشار ایده­ها و تکنولوژی های نوین در بین جوامع وقتی با موفقیت قرین خواهد بود که منجر به تغییر و دگرگونی در دانش، نگرش و رفتار اعضای جوامع گردیده و در نهایت مورد پذیرش آنها قرار گردد (بیگدلی و صدیقی، 1389). با بهبود نگرش­های فرد در مورد موضوع ها، احتیاج او به تفکر و تصمیم گیری­های جدید کم شده و رفتار او در برابر آن موضوع ها مشخص، عادتی و قابل پیش بینی می گردد. در این راستا سیاست‌گذاران معاصر نیز نیازمند ابزاری برای پیش‌بینی این که چگونه کشاورزان برانگیخته شدن و رهیافت‌های جدید را به عنوان شاخص‌های اجتماعی نظارتی که بر اساس آنها موفقیت سیاست‌ها قضاوت می‌شوند، بپذیرند (Austin et al., 1998). یکی از این رهیافت هایی که می تواند در ایجاد آگاهی و توانمندسازی کشاورزان در استفاده از مدیریت تلفیقی آفات اثر بخش باشد، رهیافت مدرسه در مزرعه است. کاربرد این رهیافت نشان می دهد که برنامه آموزشی مشارکتی و عمل گرای نهفته در آن، می تواند نقش مؤثری در افزایش دانش کشاورزان نسبت به ابعاد مختلف مدیریت تلفیقی آفات مزارع ایفا نماید و درک آنان را در زمینه بوم شناسی زراعی، چرخه زندگی آفات و دشمنان طبیعی این موجودات مضر ارتقا بخشد و نوآوری محلی را بر انگیزد (علی میرزایی و همکاران،1389).

در همین راستا، دوره­های آموزشی ترویجی مدیریت تلفیقی آفات خیار با رهیافت مدرسه در مزرعه از سال 1390 تا 1392 به صورت مستمر در استان لرستان برگزار شده است، این دوره ها در کل استان از جمله در شهرستان های خرم آباد، بروجرد، سلسله و دوره چگنی اجرا شده است؛ این دوره­ها به صورت تقسیم بندی کشاورزان در گروه های 20 تا 25 نفره در کلاس های آموزشی مدرسه در مزرعه برگزار شده است. مساله مهم این است، که دوره های آموزشی مدیریت تلفیقی آفات سبب آشنایی کشاورزان با مضرات سموم و کودهای شیمیایی می گردد و از طرفی آنان را با تولید محصول سالم آشنا می سازد این امر باعث کاهش مصرف آفت­کش­ها و سموم و در نتیجه حفظ محیط زیست و منابع طبیعی می­گردد و نتیجه آن، حرکت به سمت کشاورزی پایدار می باشد. از آنجا که برگزاری این دوره­ها در طول این مدت زمانی، هزینه بر و زمان بر بوده­ است و تا کنون هیچ مرجعی به بررسی نگرش، نیت و رفتار خیارکاران نسبت به مدیریت تلفیقی آفات نپرداخته است، در این تحقیق سعی شده که نگرش، نیت و رفتار خیارکاران شرکت کننده و غیرشرکت­کننده در دوره های آموزشی مدیریت تلفیقی آفات نسبت به بکارگیری مدیریت تلفیقی آفات، مورد بررسی قرار گیرد؛ به عبارت دیگر آیا این دوره­ها توانسته است در نگرش، نیت و رفتار خیارکاران در استفاده از مدیریت تلفیقی آفات تاثیر گذار باشد؟ این تحقیق به منظور جواب دهی به این سوال و سوالاتی شبیه به آن، طراحی و اجرا گردید.

3-1- اهمیت و ضرورت موضوع

     در هر هفته ۲۵ هزار تن سموم آفت کش در دنیا مصرف می شود، که از این میزان، ۷۵ درصد آن توسط کشورهای توسعه یافته و ۲۵ درصد آن در کشورهای در حال توسعه مصرف می گردد، با این وجود، میزان آلودگی محصولات کشاورزی در کشورهای در حال توسعه ۱۳ برابر کشورهای توسعه یافته می باشد. به طور متوسط هر فرد سالانه نیم کیلوگرم سموم شیمیایی را  وارد بدن خود می کند (حیدری و افسری کهنه شهری، 1389). همچنین، استفاده جهانی از آفت کش­ها در ابتدای هزاره سوم  بیش از 5/2 میلیون تن در سال است. هزینه های جهانی آفت­کش­ها حدود 32 میلیارد دلار می باشد. پیامدهای منفی که در سلامت انسان­ها، کیفیت آب، تنوع زیستی و حیات وحش به خاطر استفاده آزادانه از مواد سمی و ورود آنها به محیط زیست ایجاد شده، به یک نگرانی مهم تبدیل گردیده است (Mancini and et al., 2008). استفاده بیش از حد و نامتعادل از کودهای شیمیایی در کشاورزی سبب افزایش هزینه­های تولید و وابستگی به نهاده های بیرونی و منابع انرژی از یک سو و کاهش بهره وری خاک، آلودگی آب­های سطحی و زیر زمینی و متعاقباً اثرات منفی بر سلامت انسانها و سایر موجودات از سوی دیگر گردیده است (ویسی و همکاران، 1389 ). همچنین استفاده بیش از 300 ترکیب شیمیایی خطرناک و مصنوعی نظیر آفت کش‌ها، کود های شیمیایی، علف کش‌ها که باعث اختلال در سیستم سلامتی انسان می‌شود از معایب کشاورزی کنونی است (ملک سعیدی و همکاران، 1389 ). در کشورهای در حال توسعه در مقایسه با کشورهای توسعه یافته به دلیل افزایش مصرف و در دسترس بودن انواع آفت کش­ها و علف­کش­ها، مسمومیت با این سموم نیز از میزان بروز بالایی برخوردار است. برای مثال تخمین زده شده است که تنها در کشور چین مسمومیت با آفت­کش­ها سبب مرگ حدود 175000 نفر در سال می­شود و 1251 شهروند تایلندی در سال 2006 بر اثر استفاده از آفت کش­ها و علف کش­ها مسمومیت شغلی پیدا کرده­اند (گل زردی و همکاران، 1390). این امر به این دلیل رخ می دهد که تنها بخشی از آفت­کش­ها برای ارگانیسم هدف کاربرد دارد. باقی مانده آفات ممکن است بدون ضرر از بین برود، ولی اغلب آفت کش ها به وسیله آب، باد، خاک به مناطق و موجودات غیر هدف منتقل گردیده و بر سلامت جمعیت های انسانی و حیات وحش تاثیر می­گذارند. نگرانی های عمومی بیشتر از پسماندها از آنجایی عمیق تر می شود که با کمبود تحقیقات و دانش در مورد ترکیب پسماندهای آفت­کش­ها و صدها پسماند شیمیایی دیگر که در محیط وجود دارد، مواجه می باشد Dufour, 2001)). هر چند مضرات را نمی توان حذف نمود، اما می توان آن را کاهش داد (Pratap and Sharma, 2004).

محصولی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته شده است خیار می باشد. خیار یکی از مهمترین صیفی جاتی است که در استان لرستان کشت می شود. در واقع می توان گفت که خیار از نظر سطح زیر کشت، هفتمین محصول استان می باشد. سطح زیر کشت خیار در استان لرستان 12584 هکتار بوده و عملکرد آن 235500 کیلوگرم در هکتار و میزان تولید آن، 275208 تن در سال می باشد. این محصول در بین سایر صیفی جات استان، مقام نخست را به خود اختصاص داده است. نکته حائز اهمیت دیگر برای اننتخاب این محصول، مصرف تازه خوری آن می باشد. از آنجایی که این محصول به صورت تازه مصرف می گردد، وجود سم و کود شیمیایی غیر استاندارد در آن، تهدید جدی برای سلامت انسان محسوب می گردد. بنابراین با توجه به خسارات آفات و بیماری ها و بکارگیری بی رویه سموم و کودهای شیمیایی از نظر اقتصادی و سلامت جوامع انسانی و محیط زیست،  تولید محصول سالم ضرورت دارد که مطالعه مذکور انجام یافت.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 132

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

عنوان پایان نامه:

بررسی و مطالعه تطبیقی چالش ها و عوامل تأثیر گذار بر روی میزان گرایش شهروندان به استفاده از دوچرخه در شهر اصفهان در قیاس با شهر آمستردام

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

اولین بار کلمه « توریست »^[1] به معنای گردشگر در سال 1772 میلادی به کار برده شده است. این کلمه از ریشه لاتین (tour) و به معنای گردش  و سفر است. این واژه بعدها نام یکی از بزرگترین صنایع جهان را به خود اختصاص داد. صنعتی که در سال 2011 چیزی بالغ بر 988 میلیون نفر از آن بهره مند شده اند که این خود برابر یک ششم جمعیت جهان است(جمشیدی،1385،ص4) .

در شرایط خاص امروزی جامعه ما صنعت گردشگری در بعد انسان گرایانه خود به دنبال افزایش سطح شادابی و نشاط عمومی و کاهش تنش های عصبی وکمک به سلامت آحاد جامعه است تا به نحوی پیشرفت جامعه ایرانی را سرعت ببخشد. در این اثر با درک ضرورت و اهمیت این مساُله سعی شده تا با معرفی نوع جدیدی از نگرش به پتانسیل های موجود در سطح کشور به نام گردشگری با دوچرخه^[2] به عنوان ارزانترین و ساده ترین و در دسترس ترین وسیله نقلیه غیر موتوری که پرچم دار حمل و نقل سبز است هم راه کاری برای افزایش میزان گردشگری و سفرهای روزانه در طول ایام سال ارائه شود و هم به حل مشکلات ترافیکی و بحث آلودگی صوتی و هوای کلان شهر گردشگرپذیر اصفهان کمک کرده باشد.

گردشگری با استفاده از دوچرخه همچون شاه کلیدی برای باز کردن قفل معضلات نوین زندگی شهری و صنعتی است که درعین حال که آسان و در دسترس بوده و هست هیچگاه بصورت علمی و با نگاه کارشناسانه به آن در سطح کلان سیاست گذاری های شهری و گردشگری نگریسته نشده است(مرکز مطالعات شهری اصفهان،1390، 1).

از دیدگاه تخصصی گردشگری که بیشتر ابعاد اقتصادی محصولات و خدمات گردشگری را مورد بررسی قرار می دهد قضییه کمی متفاوت خواهد بود، یعنی با در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذاری همچون قیمتهای حاملهای انرژی، هزینه های گزاف خرید و نگهداری از خودرو، نیاز به جای پارک و هزینه ساخت پارکینگ و میزان اشغال زمین برای ساخت آن و آثار زیانبار ناشی از آلودگی هوا و ترافیک بر روی میزان جذابیت فضاهای گردشگری برای گردشگران و شهروندانی که قصد انجام گردش در شهرها را دارند می توان اشاره کرد. از این رو توسعه گردشگری با دوچرخه از طرفی خود عاملی دارآمدزا و از طرف دیگر عاملی برای جلوگیری از کاهش درآمدهای گردشگری به علت آلودگی و مشکلات ترافیکی در کلان شهر اصفهان خواهد بود (کاظمی،1389،22).

از آنجایی که این تحقیق یک پژوهش به صورت مطالعه تطبیقی  است با گزینش کشور هلند به عنوان پیشگام ترین کشور در زمینه گردشگری با دوچرخه سعی در قیاس و الگوبرداری از این کشور شده است. به علت گستردگی زیاد کشور ایران و تنوع آب و هوایی زیاد با انتخاب دو شهر نمونه گردشگری اصفهان در ایران و آمستردام در هلند که تشابهات بیشتری با هم دارند دست به مطالعه موردی با جزییات دقیق تر زده و با بررسی پتانسیل ها و موانع  شهر اصفهان در زمینه گردشگری با دوچرخه در نهایت راهکارهایی کاربردی ارائه خواهد شد.

2-1- بیان مسئله

 بر اساس گزارش سازمان WTO تعداد گردشگران جهان سالانه 3/4 درصد و درآمدهای ناشی از آن 6 درصد رشد دارد و در سال 2020 این جمعیت به 6/1میلیارد نفر خواهد رسید. اما متأسفانه تعداد گردشگران و حجم درآمدهای ایران از بازار بزرگترین و پر درآمدترین  صنعت روز جهان مبالغی بس ناچیز است و حتی 1 درصد کل درآمد و گردش مالی صنعت گردشگری جهان را هم به خود اختصاص نداده است (ایوبی،1389،4).

حال اگر پتانسیل کشور ایران در زمینه گردشگری را که در رده بندی جهانی رتبه نهم را به خود اختصاص داده با رتبه درآمدی این بخش قیاس کنیم از تعجب حیران می شویم. از آنجایی که صنعت گردشگری صنعتی بسیار گسترده است و انواع گوناگونی را شامل می شود در این پژوهش به بررسی موضوع  گردشگری دوچرخه از منظر اکوتوریسم، گردشگری ورزشی، گردشگری هیجانی و گردشگری شهری- سلامت پرداخته می شود. طبق آمار بیشترین و وسیع­ترین رشد در میان شاخه­های مختلف توریسم در بخش اکوتوریسم رخ داده است و رشد این بخش بین 10 تا 30 درصد خواهد بود (قریشی،1384،45) .

کشور ایران پتانسیل بسیار بالایی در زمینه اکوتوریسم دارد و دارای جایگاه پنجم به لحاظ پتانسیل های اکوتوریستی است به همین دلیل توسعه این نوع گردشگری که با انواع دیگر گردشگری همچون گردشگری ورزش و سلامت هم تا حد زیادی هم پوشانی دارد می تواند باعث بهبود جایگاه و درآمد صنعت گردشگری در ایران شود. از آنجایی که یکی از ابعاد مهم گردشگری حمل و نقل است به همین دلیل استفاده از وسایل نقلیه غیر موتوری با آلایندگی کم بخشی از مسائلی است که گردشگری طبیعت محور یا اکوتوریسم به آن اهمیت بالایی می­دهد. با بالا گرفتن مسائل زیست محیطی و افزایش طرفداران گردشگری سبز موضوعاتی همچون استفاده از وسایل نقلیه با آلایندگی کم همچون دوچرخه که در عمل وسیله ای بدون آلودگی است به مسائل روز دنیای گردشگری مدرن اکوتوریسم بدل شده است. یکی از بهترین و سالم­ترین وسایل حمل و نقل دوچرخه است که از نظر مصرف انرژی با صرفه­ترین وسیله نقلیه موجود در جهان است(آل ابراهیم،1380, 1).

 پیمایش مسافتی 10 کیلومتری با دوچرخه مستلزم مصرف 200 کالری انرژی است که حدوداً مقدار انرژی موجود در یک پیمانه برنج است. برای انجام همین سفر با اتومبیل 1115 کالری انرژی مصرف می­شود که معادل انرژی موجود در یک لیتر بنزین است. علاوه بر این منفعت، دوچرخه نقش غیر قابل انکاری در توسعه فعالیت­های گردشگری، کاهش آلودگی صوتی و هوا، کاهش ترافیک، کاهش نرخ اشغال فضا برای خیابان­ها و پارکینگ­ها و تسهیل رفت و آمد شهری و بهبود وضعیت عمومی سلامت اجتماعی، بالارفتن میزان سرزندگی افراد می­شود(مهندسین مشاور گذرراه،1384،29).

طبق آمار رسمی اعلام شده میزان استفاده از دوچرخه و اهمیت گردشگری با دوچرخه در بسیاری از کشورهای جهان رشد معناداری کرده است به طوری که دیگر دوچرخه سواری به عنوان یک فعالیت محدود ورزشی تفریحی و یا یک وسیله نقلیه کند تلقی نمی گردد. در کشورهای پیشرفته ای همچون هلند، بلژیک، نروژ، سوئد، فرانسه، آلمان، ایتالیا و انگلیس که همگی از کشورهای پیشرفته و مرفه جهان با زیرساخت های حمل و نقل جاده ای پیشرفته و اتومبیل های راحت و کم مصرف و کم آلاینده هستند درصد استفاده از دوچرخه بسیار بالاست, این در حالیست که آمار استفاده از دوچرخه در ایران چیزی کمتر از 4 درصد است(حکیمی،1384،14).

مطالعات نشان می­دهد که امروزه سهم دوچرخه از سفرهای محلی در کشور هلند 37 درصد، دانمارک 25درصد، آلمان 21درصد و سوئد 19درصد است. در این کشورها افراد نه از روی ناچاری، بلکه به انتخاب خویش این وسیله نقلیه سالم مفید و باصرفه را در سفرهای خود انتخاب می­کنند(حاتمی­نژاد و اشرافی،1388, 46). 

با توجه به اینکه گردشگری با دوچرخه از انواع گردشگری خارج از فضای بسته^[1] تلقی می گردد از عواملی چون الگوهای آب و هوایی متوسط دمای هوا، وضعیت توپوگرافیک و عوامل انسان شناختی فرهنگی بسیار متأثر است. با آنکه کشور هلند در عرض های شمالی تری از ایران واقع شده است و برای مثال شهری همچون آمستردام دارای متوسط دمایی 10 درجه پایین تر از شهر اصفهان است اما درصد استفاده از دوچرخه و گردشگری با دوچرخه در آن قابل قیاس با شهر اصفهان نیست همین تفاوت با وجود پتانسیل های متعدد طبیعی و تاریخی آب و هوایی به لحاظ متوسط دمای بالاتر در شهر اصفهان این سوال را در مورد علل این تفاوت ها در ذهن به وجود آورد که نگارنده با انجام یک مطالعه تطبیقی به دنبال یافتن پاسخ مناسب و ارائه راه کارهایی برای دستیابی به جایگاه مطوب شهر اصفهان در این زمینه است.

3-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

ورود دوچرخه به عنوان یک وسیله نقلیه غیر موتوری در کشورهای اروپایی و آمریکایی به عرصه گردشگری نوع جدیدی از گردشگری را به عنوان ” گردشگری با دوچرخه” ^[1] ایجاد نموده است.  این نوع از گردشگری هم پوشانی زیادی با انواع دیگر گردشگری همچون گردشگری طبیعت گردی، گردشگری ورزشی, گردشگری سلامت, گردشگری شهری و گردشگری هیجانی دارد و به نوعی یک راه حل برای کاهش معضلات ترافیک و آلودگی هوا در کلان شهر هاست. انتظار می­رود تا یک دهه دیگر، شمار طبیعت­گردانی که دغدغه مسائل زیست محیطی دارند که اکنون حدود 7 درصد کل توریست­های جهان را تشکیل می­دهد به بیش از 30% برسد(تولایی،1386،31-30).

از آنجایی که اکوتوریسم ارتباط گسترده­ای با گردشگری با دوچرخه دارد، افق در پیش روی گردشگری با دوچرخه افق بسیار روشنی است. در کشورهای صنعتی همچون هلند که گردشگری به عنوان یک مجموعه کل بین 4 تا 6 درصد تولید داخلی را به خود اختصاص می­دهد گردشگری با دوچرخه هم نقش عمده ای در بازار گردشگری دارد به نحوی که نماد[2] تبلیغاتی گردشگری هلند شامل”دوچرخه،  لباس های رسمی و گلهای تازه “^[3] است که خود نشان دهنده اهمیت دوچرخه در صنعت گردشگری هلند می باشد(کیانژاد،1383،9).

گردشگری ورزشی بین 1تا 2 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور هلند را تشکیل می­دهد. کشور هلند با دارا بودن بالاترین نرخ استفاده از دوچرخه در حمل و نقل شهری و برون شهری  و بالاترین میزان پذیرش عمومی دوچرخه به عنوان یکی از بهترین کشورهای جهان در حوزه گردشگری با دوچرخه تلقی می­گردد،این در حالیست که ایران دارای پتانسیل­های گردشگری گسترده­ای است و گردشگری با دوچرخه  دارای بازار بکر و دست نخورده ای در صنعت گردشگری ایران است ولی با این حال فعالیت تحقیقاتی خاصی در این زمینه انجام نشده است. این پژوهش قصد دارد تا با بررسی و قیاس مولفه­هایی چون میزان احترام به حقوق دوچرخه سواران و دیگر عناصر فرهنگی به عنوان زیر ساخت های فرهنگی و پتانسیل­های جغرافیای طبیعی و پارامترهای شهرسازی کشور به صورت مطالعه موردی در شهر اصفهان با کشور هلند و شهر آمستردام راهکارهای علمی-عملی مناسبی را ارائه نماید. 

در نهایت می توان گفت ضرورت در بهبود وضعیت جاذبه های نوین گردشگری در شهر اصفهان و افزایش آمار گردشگران داخلی و خارجی که در رونق اقتصادی مفید به فایده خواهد بود و کمک شایانی هم به اصلاح رفتار شهروندان در رفت و آمدهای روزانه را دلایل عمومی احساس ضرورت نگارنده در جمع آوری مطالب این اثر بیان نمود. با توجه به سند توسعه ملی در افق سال 1404 یکی از اهداف دولت در زمینه حمل و نقل,دست یابی به جایگاه حداقل20 درصدی استفاده از دوچرخه به عنوان یک وسیله نقلیه ارزان، پاک و راهبردی است که رسیدن به این هدف همپوشانی زیادی هم با سیاست های حوزه گردشگری برای دستیابی به جایگاه اول منطقه ای در زمینه میزان گردشگر ورودی به کشور و تأمین حداقل25% درآمد غیر نفتی کشور از طریق صنعت جهانگردی دارد(همان,12).

در این پایان­نامه تلاش می­شود تا تأثیرات اختراع و بکارگیری دوچرخه در زندگی روزمره و آثار مضاعف­ساز آن در افزایش درآمدهای گردشگری کشور هلند، تشابهات و تفاوت­های شهرهای اصفهان و آمستردام در این زمینه با استفاده از نرم افزار spss برای تحلیل نتایج آماری پرسشنامه ها ارائه و راهکارهای مناسبی برای بهبود صنعت گردشگری در شهر اصفهان ارائه  گردد.

4-1- اهداف تحقیق(اصلی و فرعی و کاربردی)

1-4-1- اهداف اصلی

1) بررسی و مطالعه تطبیقی چالش ها و عوامل تأثیر گذار بر روی میزان گرایش شهروندان به استفاده از دوچرخه در شهر اصفهان در قیاس با شهر آمستردام و ارائه راهکارهایی برای توسعه گردشگری با دوچرخه در شهر اصفهان.

2) رسیدن به این آگاهی که هرکدام از عوامل اقلیمی، زیست محیطی، اقتصادی، فرهنگی- زیر ساختی و قانونی و میزان امنیت دوچرخه و ایمنی دوچرخه سوار در شهر اصفهان در قیاس با شهر آمستردام تا چه میزان و به چه نحوی بر تمایل گردشگران به استفاده از دوچرخه به عنوان وسیله جایگزین وسایل نقلیه موتوری در سفر و استفاده از آن تأثیرگذار خواهد بود.

3) ارائه راهکارهایی برای ترویج اکوتوریسم ، گردشگری ورزشی- هیجانی و گردشگری شهری با استفاده از دوچرخه در شهر اصفهان به عنوان پایتخت گردشگری ایران با محوریت فضاهای پیرامون رودخانه زاینده رود و همچنین فضاهای تاریخی بافت مرکزی شهر و مسیرهای دوچرخه در خیابان های چهارباغ عباسی، چهارباغ خواجو و پارک کوهستانی صفه.

2-4-1- اهداف فرعی

1) ارائه راهکارهایی برای توسعه گردشگری دوچرخه به عنوان  عاملی مضاعف­ساز در ایجاد درآمد و اشتغال­زایی در بخش گردشگری شهری برای کمک به ایجاد گردشگری پایدار در ایران و به طور خاص در شهر اصفهان .

 2) ارائه راهکارهایی برای ترویج فرهنگ گردشگری با دوچرخه در میان گردشگران داخلی و خارجی برای تغییر نقطه نظر شهروندان ایرانی و اصفهانی نسبت به استفاده بیشتر از دوچرخه .

3-4-1- اهداف کاربردی

1) گسترش گردشگری با دوچرخه به عنوان نوعی از گردشگری سبز با هدف کاهش آثار منفی زیست محیطی ناشی از استفاده از وسایل نقلیه موتوری و کاهش آلودگی های هوای کلان شهر اصفهان وکم کردن حجم گره های ترافیکی در بافت تاریخی که آثار منفی بر روی گردشگران دارد.

 2) ایجاد فضاهای انسان گرایانه شهری با ایجاد زیر ساخت های  مورد نیاز برای استفاده بیشتر از دوچرخه برای گردشگران و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی با هدف افزایش  تاُثیر مثبت حاصل دیدار از شهری آرام و زیبا و تمیز با مردمانی با فرهنگ متعالی .

4-4-1- استفاده کنندگان از نتایج تحقیق

مدیران شهرداری اصفهان؛ مدیران و برنامه­ریزان صنعت گردشگری؛ سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی؛ محققان و دانشجویان صنعت مهمان نوازی و گردشگری؛ سرمایه گذاران صنعت گردشگری؛ محققان و علاقه­مندان به موضوع دوچرخه سواری و ورزش های عمومی، مدیران بخش حمل و نقل درون شهری , فعالان اقتصادی و آژانس های گردشگری فعال در زمینه اکوتوریسم و گردشگری ورزشی.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 120

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانشگاه شیراز

دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی

پایانامه کارشناسی ارشد در رشته

 مطالعات زنان

 (بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با نگرش زنان نسبت به معاشرت و دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج)(مطالعه موردی زنان 15 تا 50 سال شهر بهبهان)

استاد راهنما

دکتر سعید زاهد زاهدانی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان              صفحه

فصل اول: کلیات

1-1-مقدمه. 2

1-2- بیان مسئله. 3

1-4- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-3- اهداف تحقیق.. 6

فصل دوم: پیشینه تحقیق

2-1- مروری بر تحقیقات داخلی و خارجی.. 8

2-1-1- تحقیقات داخلی.. 8

2-1-2 تحقیقات خارجی.. 14

2-2- نقد و ارزیابی تحقیقات پیشین.. 17

فصل سوم: مبانی نظری

3-1- نظریه های روانشناختی.. 20

3-1-1-نظریه جذب و کشش…. 21

3-1-2-نظریه دلبستگی.. 21

3-1-3-نظریه شناخت اجتماعی.. 22

3-2- نظریه های انحرافات اجتماعی.. 23

3-2-1- نظریه فشار فرهنگی و آنومی مرتون.. 24

3-2-2- نظریه بی هنجاری دورکیم. 25

3-3-نظریه های جامعه شناختی.. 25

عنوان                       صفحه

3-3-1- نظریه کنش اجتماعی پارسونز. 26

3-3-2- نظریه نسلی پیر بوردیو. 26

3-3-3 رویکرد تاریخی تحلیل نسل.. 27

3-3-4-نظریه ساختار ارزشی شوارتز. 30

3-4-دیدگاه اسلام. 32

3-5-نظریه  پست مدرن.. 34

3-5-1-عشق سیال زیگمونت باومن.. 34

3-6- چارچوب نظری.. 35

3-6-1-نظریه تغییر نگرشی و ارزشی اینگلهارت.. 35

3-3- مدل نظری تحقیق.. 44

3-4- فرضیات تحقیق.. 45

3-5-تعریف نظری و عملی متغیرها 46

3-5-1- متغیرهای مستقل.. 46

3-5-3- متغیرهای وابسته. 49

فصل چهارم: چارچوب روش تحقیق

4-1- روش پژوهش…. 52

4-2- جامعه آماری.. 52

4-3- حجم نمونه. 53

4-4- شیوه نمونه گیری.. 53

4-5- ابزار جمع آوری تحقیق.. 54

4-6- اعتبار و پایایی ابزار سنجش…. 54

4-4- شیوه ی تحلیل تحقیق.. 55

فصل پنجم: تجزیه و تحلیل دادهها

5-1- آمار توصیفی.. 57

5-2-آمار استنباطی.. 73

5-3- تحلیل چند متغیره 85

عنوان                 صفحه

فصل ششم: خلاصه و نتیجه گیری

6-1- خلاصه. 89

6-2-بحث و نتیجه گیری.. 90

6-3- محدودیت های پژوهش…. 95

6-4- پیشنهادات و ارائه راهکار 95

 فهرست منابع

منابع فارسی.. 97

منابع لاتین.. 101

پیوست… 103

• مقدمه

جامعه ایران در سالهای گذشته، هم­گام با دگرگونی­های ساختی و فنی و پیوند گسترده با جامعه جهانی، و هم چنین آشنایی با سامانه ارزش­های نوین در گستره جهانی، با دگرگونی­های مهمی روبرو بوده است. این تحولات تمامی عرصه­های عمومی و خصوصی زندگی افراد جامعه را تحت تأثیر قرار داده و موجب شده است تا
پدیده­های اجتماعی پیشین به اشکال جدید خودنمایی کنند. ارزش­ها و نگرش­ها درباره نهاد خانواده، ازدواج و شیوه­­­های همسرگزینی، از زمینه­هایی بوده است که دچار دگرگونی­های گسترده­ای شده است؛ تا جایی که
می­توان گفت که ارزش­های فرهنگی ایرانیان در حال ساخت و نوزائی است(موحد و عباسی­شوازی، 1385: 68). 

در دوره تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی، جامعه شاهد بیشترین واگرایی و انشعاب بین نسل­هاست.
 نسل­های جوان­تر با پذیرش عقاید و ارزش­های جدید، نقش تعیین کننده­ای را در شکل دادن به تغییرات اجتماعی بر عهده می­گیرند و حال آنکه، نسل­های قدیمی تر با پایبندی بیشتر به عقاید و ارزش­های سنتی جامعه، در برابر تغییرات سریع، مقاومت نشان می­دهند. به همین خاطر، ارزش­های خانواده حتی در مواجهه با تغییرات پرشتاب اجتماعی-جمعیتی نیز گرایش به تغییر تدریجی دارند(عسکری ندوشن و دیگران،1388: 8).

در این میان یکی از حوزه­هایی که دچار تغییر و تحول شده است، روابط بین دو جنس و جهت­گیری جنسیتی است. تحولات ایجاد شده در این زمینه، می­تواند دارای منابع متعدد داخلی و خارجی باشد که طیفی از دلایل، از جمله ضعف نظام فرهنگی کشور در تنظیم روابط بین جوانان( اعم از دختر و پسر) تا پیداش تکنولوژی­های رسانه­ای جدید را شامل می­شود(بوستانی،88: 143).

در کنار تحولات نظام ارزشی در سال­های اخیر، جامعه ایرانی با تغییرات اجتماعی و ساختاری دیگری نیز در این سالها دست به گریبان بوده است. یکی از این موارد تغییر ساختار اقتصادی کشور و تبعات اجتماعی متعدد آن بر رفتارهای جوانان است. اکنون فاصله بین ((بلوغ جنسی)) و ((بلوغ اقتصادی)) در ایران به بیش از 10 سال رسیده است. فاصله­ای که روز به روز در حال افزایش است. بلوغ اقتصادی با اشتغال پایدار حاصل می­شود و، در این میان، اشتغال جوانان به یکی از مسائل کلیدی در جامعه ایرانی بدل شده است. اشتغال مقدمه ازدواج است و مشکلات اقتصادی بر سن ازدواج می­افزاید. این همه در حالی است که ازدواج تنها راه مشروع ارضای نیاز جنسی در ایران است و اکنون این راه با موانع زیادی روبرو شده است. افزایش سن ازدواج فشارهای زیادی به جوامع با ساختار سنتی وارد کرده است(آزاد ارمکی و دیگران،1390 :3).

تحقیقات مختلفی که در زمینه روابط بین دو جنس انجام گرفته، نشان می­دهند که  این روابط در سالیان اخیر افزایش یافته است. گسترش اینگونه روابط از جمله موضوعات حساس و عموماً مغفول در امر سیاست­گذاری و مطالعات آکادمیک در ایران است. امروزه تفاوت در نگرش به ((نحوه رابطه)) با جنس مخالف به یکی از اصلی­ترین کانون­های مناقشه بین نسلی در خانواده­های شهری بدل شده است(آزاد ارمکی وشریفی ساعی:90، 437).

1-2- بیان مسئله

با قاطعیت می­توان گفت که در هیچ مقطع تاریخی، ارزش­ها و نگرش­های افراد و گروههای اجتماعی در درون جوامع به سرعتی که امروز در حال تغییر است، دچار دگرگونی نبوده است. همراه با دگرگونی­های وسیع محیطی و ساختاری، نظام ارزشی جوامع نیز هرچند با تأخیر به آن واکنش نشان می­دهد و دچار دگرگونی می­شود(موحد و دیگران،1386: 34).

اعتقاد بر این است که جوانان در همه جوامع معمولاً به نظم اجتماعی موجود کمتر متعهدند و بیشتر مستعد ایجاد تغییر و دگرگونی در این نظام هستند. در مقابل نسل بزرگسال محافظه­کارتر و حافظ نظم اجتماعی است و با منابع سنتی ارزش­ها و هنجارها پیوند محکم­تری دارد(اینگلهارت، 1373: 14).

نگرانی درباره جوانان و تغییرات فرهنگی عمری به درازای تاریخ بشری دارد. هنجارگریزی جوانان، همیشه مسئله­ای مهم در سطح جوامع بوده است. یکی از مهمترین این هنجارگریزی­ها که در جوامع شرقی اهمیت بیشتری داشته، رابطه با جنس مخالف است. جوامع سنتی برای این جور روابط همیشه چارچوب­های خاصی داشته اند(ربیعی و شاه قاسمی،1388: 35). این روابط که غالباً به صورت مخفیانه انجام می­گیرد، از سویی با اصول اعتقادی و فرهنگی جامعه در تضاد است و نوجوانان بویژه دختران از این بابت از جانب خانواده و اولیای مدرسه مورد بی­مهری و سرزنش قرار می­گیرند و از سوی دیگر بهداشت روانی خانواده­ها را مختل نموده و موجبات بدبینی خانواده­ها و اولیای مدارس را فراهم می­آورد که هریک دیگری را متهم به بی­کفایتی نموده و به جای پرداختن به علل و عوامل ریشه­ای سعی در مبارزه با معلول دارند و مجازات­های انضباطی نظیر تهدید، توبیخ اخراج و شبیه اینها را اعمال می­کنند.

 در دیدگاه­ها و تئوری­های تحلیل مسائل اجتماعی، تعاریف متعددی از مسائل اجتماعی وجود دارد. در اینجا ما یکی از جامع­ترین تعاریف را به عنوان تعریف مسئله اجتماعی در نظر می­گیریم: مسئله اجتماعی به وضعیتی گفته می­شود که بخش قابل توجهی از جامعه از طریق تجربیات خود از آن اگاه شوند(بعد عینی) و این وضعیت را در تعارض با ارزش­ها بدانند(بعدذهنی) و به شکل  سازمان­یافته یا سازمان­نیافته خواهان تغییر یا اصلاح آن وضعیت اجتماعی باشند(امین آقایی، 1388: 32).

دین اکثریت افراد در جامعه ایران، اسلام است و اکثر هنجارها و ارزش­های جامعه ما توسط دین مشخص می­شود. دین اسلام نیز دوستی دختر و پسر را منع نموده، روابط میان آن دو را با حفظ حریم فردی، رعایت حیا و عفت اجتماعی مجاز می­داند. در گذشته این روابط بیشتر در میان اقشار بالانشین و آن هم به ندرت یافت می­شد.

با ظهور انقلاب اسلامی این روابط به طور کلی نفی شد. انقلاب سعی در ایجاد باورها و نگرش­های جدید در حوزه­های مختلف و همچنین اصلاح برخی رفتارهای اجتماعی و جایگزینی آنها با نگرش­ها و رفتارهای قبل از آن داشت. هنجارآوران و فرهنگ­سازان پس از انقلاب به ویژه دهه 60، صرفاً از شیوه­ها و ابزار کنترل اجتماعی درونی در این راه بهره نبرده و علاوه بر آن، به استفاده از ابزارهای کنترل بیرونی نیز روی آورند. بر این اساس، در آموزشهای رسمی پیش دبستانی، دبستانی و راهنمایی، حتی قبل از بلوغ دختران و پسران طرح جداسازی اجرا شد تا به این وسیله کودکان و نوجوانان به لحاظ فکری و رفتاری آمادگی این نوع نگرش­ها و رفتارها را درمورد افراد غیرهمجنس پیدا کنند. این نوع رفتار و نگرش توسط مردم تا حد زیادی پذیرفته شد و تا حد زیادی با رضایت خاطر، مطابق آن رفتار می­کردند. اما تغییرات فرهنگی به تدریج نظام اجتماعی را تحت تأثیر خود قرار داد؛ به ویژه افرادی که در پایان دهه 70 و اوایل دهه 80 دوران نوجوانی و جوانی خود را طی می­کردند. به نظر می­رسد که این نسل یا جمعیتی که پدیده­های متفاوتی را نسبت به نسل قبل از خود تجربه کرده بودند، هماهنگی بالایی با عناصر فرهنگی دهه 60 ندارد. اکنون ضد ارزش تلقی شدن روابط دختر و پسر جوان، همچون گذشته ارزیابی نمی­شود. با این حال، این تغییر فرهنگی برای نسل انقلاب به راحتی مورد پذیرش قرار نگرفته و نخواهد گرفت و ایشان به این پدیده، احتمالاً بیشتر به عنوان نوعی استحاله فرهنگی و نتیجه تهاجم فرهنگی غرب می­نگرند(قاسمی،1383: 93).

به طور کلی آنچه که امروز دوستی دختر و پسر را در جامعه ایرانی به مسئله اجتماعی تبدیل کرده است تقابل میان نگرش­های مذهبی و سنتی که سعی در محدود نگه داشتن روابط دو جنس پیش از ازدواج دارند با دیدگاههای جدید و نویی است که حاصل تماس با فرهنگ­های دیگر به ویژه فرهنگ­های غربی است که عمدتاً دوستی دختر و پسر را از طریق رسانه هایی چون اینترنت و ماهواره ترویج می­دهند و معمولاً حساسیت زیادی در خصوص حدود و مرزهای دوستی ندارند.

هرچند این روابط به عنوان مسئله اجتماعی شناخته می­شوند، اما از سوی دیگر جوانان با این چالش روبرو هستند که چگونه با جنس مخالف خود رابطه برقرار کنند؟ چه حدودی را در این زمینه رعایت نمایند؟ و چه هزینه­ایی را بایستی در این روابط بپردازند؟ که این امر باعث شده است که معاشرت و دوستی میان دختر و پسر به عنوان یک مسئله­ی­ شخصی نیز طرح گردد.

همچنین با توجه به ساختار مردسالارانه حاکم بر جامعه، قبح چنین روابطی برای دختران بیشتر از پسران است و بنابراین عواقب و پیامدهای این دوستی­ها بیشتر دامن­گیر آنان خواهد شد.

عامل دیگری که بر پیچیدگی این مسئله افزوده است، تضاد بین نسلی است که خود ناشی از شرایط اجتماعی-فرهنگی جامعه در حال گذار و گسترش وسایل ارتباط جمعی است.

1-4- اهمیت و ضرورت تحقیق

در گذشته های نه چندان دور ارتباط بین پسرها و دخترها مانند امروز مورد توجه نبود. سن ازدواج پایین بود ارتباطات به شکل وسیع نبود، از این رو کنترل بیشتری بر جوانان صورت می­گرفت، اما امروزه چالش میان سنت و مدرنیته، فراگیرشدن رسانه­های ارتباط جمعی و پدیده جهانی شدن که مبتنی بر ارزش­های غربی است، احساس دوگانه­ای را در نسل جوان پدیدار کرده است: از یکسو ارتباط با جنس مخالف برای جوانان به عنوان یک نیاز مطرح شده و جوانان به آن تمایل دارند و از سوی دیگر جامعه ما به دلیل دارا بودن ساخت مذهبی و دینی چنین روابطی را نکوهش می­کند.

 علاوه بر این در خود این روابط و کنش متقابل بین طرفین نیز مسائل و مشکلاتی نهفته است. بر اساس مطالعات انجام گرفته، افت تحصیلی، روابط جنسی پیش از ازدواج و بارداری­های ناخواسته، ابتلا به بیماری­های مقاربتی، ترس از برملا شدن روابط و آبروریزی، اضطراب و افسردگی، اختلالات هیجانی و عاطفی و ارتکاب به بزهکاری و خلاف­های رفتاری شدید و درگیری­های خانوادگی از جمله زیان­ها و مشکلاتی است که در زمینه­ی ارتباط با جنس مخالف دامنگیر افراد شده است(گلزاری،1384: 108).  بی­شک پاک­کردن صورت مسئله در شرایط کنونی غیرممکن است و بایستی راهکارهای درست و عملی و الگوهای متناسب با فرهنگ اسلامی را به جوانان ارائه داد. بنابراین با آگاهی از نگرش درباره روابط دختر و پسر می­توان از بروز بسیاری از مسائل اجتماعی جلوگیری نموده و یا به گونه­ای آمادگی رویارویی با آنها را به وجود آورد.

با توجه به دید جنسیتی جامعه، دختران نسبت به پسران در مسائل اجتماعی آسیب پذیرترند و مسائل و مشکلات چنین روابطی بیش از پسران دامنگیر آنها خواهد شد. با فهم و نگرش ارزش­های جوانان به ویژه دختران پیرامون این مسأله می­توان تا حدودی به پیش بینی رفتار آنان در آینده دست یافت و با شناخت رفتار جوانان در این زمینه می­توان آنها را از خطرات روانی اجتماعی و بهداشتی که آنها را تهدید می­کند، آگاه ساخت.

 1-3- اهداف تحقیق

 هدف اساسی این تحقیق بررسی نگرش زنان 50-15 سال پیرامون دوستی و معاشرت دختر و

پسر قبل از ازدواج و روشن ساختن عوامل اجتماعی و فرهنگی مرتبط با نگرش زنان 50-15 سال نسبت به این روابط می­باشد. سئوالات اساسی که راهنمای ما در رسیدن به این اهداف است عبارتند از: 1- زنان 50-15 سال چه نگرشی نسبت به معاشرت و دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج دارند؟ 2- این نگرش چه رابطه­ای با عوامل اجتماعی و فرهنگی دارد؟

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 110

|

امتیاز مطلب : 1

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد خلخال

پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی (M.A)

گرایش: پژوهش

عنوان:

تحلیل محتوای دیوان اشعار فارسی استاد شهریار از حیث توجه به ابعاد اجتماعی دین

استاد راهنما:

دکتر ربابه پورجبلّی

استاد مشاور:

دکتر صمد عابدینی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

چکیده ……………………………………………………………………………………………….  1

فصل اول: کلیات تحقیق

1ـ1ـ مقدمه………………………………………………………………………………………….. 2

1ـ2ـ طرح مسأله…………………………………………………………………………………….. 4

1ـ3ـ اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………… 6

1ـ4ـ اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………… 7

1ـ4ـ1ـ هدف کلی……………………………………………………………………………………. 7

1ـ4ـ2ـ اهداف اختصاصی…………………………………………………………………………… 7

1ـ5ـ زندگی‌نامه استاد شهریار………………………………………………………………………. 7

1ـ6ـ ویژگی‌های شعر شهریار……………………………………………………………………… 8

1ـ7ـ شهریار در دیدگاه صاحب‌نظران و دوستان………………………………………………….. 10

1ـ7ـ1ـ ملک‌الشعرای بهار………………………………………………………………………… 10

1ـ7ـ2ـ سید محمدعلی جمالزاده……………………………………………………………………. 10

1ـ7ـ3ـ لطف‌اله زاهدی…………………………………………………………………………….. 10

1ـ7ـ4ـ علی اصغر شعر دوست…………………………………………………………………… 10

1ـ7ـ5ـ مقام معظم رهبری…………………………………………………………………………. 11

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 12

2ـ2ـ پیشینه تجربی تحقیق در زمینه‌ی جامعه‌شناسی ادبیات………………………………………. 12

2ـ2ـ1ـ در خارج…………………………………………………………………………………… 12

2ـ2ـ2ـ در ایران…………………………………………………………………………………… 13

2ـ3ـ پیشینه تجربی تحقیق درباره استاد شهریار………………………………………………….. 14

2ـ4ـ نقش دین در اجتماع از دیدگاه اسلام…………………………………………………………. 15

2ـ5ـ نظریه‌های جامعه‌شناسان در حوزه دین……………………………………………………… 18

2ـ5ـ1ـ نظریه امیل دورکیم……………………………………………………………………….. 18

2ـ5ـ2ـ نظریه ماکس وبر………………………………………………………………………….. 19

2ـ5ـ3ـ نظریه کلود هانری سن سیمون……………………………………………………………. 20

2ـ5ـ4ـ نظریه کارل مارکس………………………………………………………………………. 21

2ـ5ـ5ـ نظریه یوآخیم واخ…………………………………………………………………………. 21

2ـ5ـ6ـ نظریه میلتون یینگر………………………………………………………………………. 22

2ـ5ـ7ـ نظریه هربرت اسپنسر……………………………………………………………………. 23

2ـ6ـ چهارچوب نظری تحقیق…………………………………………………………………….. 23

2ـ7ـ سؤال‌های تحقیق……………………………………………………………………………… 26

فصل سوم: روش پژوهش

3ـ1ـ نوع و روش تحقیق………………………………………………………………………….. 27

3ـ2ـ واحدهای تحلیل محتوا……………………………………………………………………….. 28

3ـ3ـ مراحل گزینش مقوله‌ها و کدگذاری آن‌ها……………………………………………………. 28

3ـ4ـ جامعه آماری تحقیق…………………………………………………………………………. 30

3ـ5ـ نمونه آماری…………………………………………………………………………………. 30

3ـ6ـ حجم نمونه……………………………………………………………………………………. 30

3ـ7ـ اعتبار تحقیق…………………………………………………………………………………. 30

3ـ8ـ روش کار (چگونگی جمع‌آوری داده‌ها)……………………………………………………… 30

3ـ9ـ روش تجزیه و تحلیل داده‌ها…………………………………………………………………. 31

3ـ10ـ تعریف متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………… 31

3ـ10ـ1ـ تعریف نظری مفهوم دین از منظر جامعه‌شناسی……………………………………….. 31

3ـ10ـ2ـ تعریف عملیاتی دین از منظر جامعه‌شناسی…………………………………………….. 32

3ـ11ـ داده‌های پژوهش……………………………………………………………………………. 33

3ـ11ـ1ـ داده‌های مربوط به ابعاد اجتماعی دین در دیوان اشعار فارسی استاد شهریار…………… 33

3ـ11ـ2ـ داده‌های نامشخص پژوهش……………………………………………………………… 42

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش

4ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 47

4ـ2ـ تحلیل توصیفی داده‌ها………………………………………………………………………… 48

4ـ3ـ توزیع فراوانی نسبی داده‌ها براساس سه مقوله………………………………………………… 5

4ـ3ـ1ـ مقوله اول (انسجام و همبستگی)………………………………………………………….. 51

4ـ3ـ2ـ مقوله دوم (فضیلت‌ها و ارزش‌های اخلاقی)………………………………………………. 52

4ـ3ـ3ـ مقوله سوم (ظلم‌ستیزی)……………………………………………………………………. 52

4ـ4ـ تحلیل تبیینی داده‌ها…………………………………………………………………………… 53

4ـ4ـ1ـ روش تحلیل ارزشیابی برای تحلیل تبیینی داده‌ها…………………………………………. 53

4ـ4ـ2ـ تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون «آماری » یا مجذور خی به‌کمک نرم‌افزار SPSS19. 69

4ـ4ـ3ـ آمار اجمالی توزیع فراوانی داده‌ها براساس سه مقوله…………………………………….. 82

4ـ4ـ3ـ1ـ مقوله‌های سه‌گانه (انسجام و همبستگی، فضائل و ارزش‌های اخلاقی و ظلم‌ستیزی)….. 83

4ـ4ـ3ـ2ـ مقوله اول (انسجام و همبستگی)………………………………………………………… 84

4ـ4ـ3ـ3ـ مقوله دوم (فضائل و ارزش‌های اخلاقی)……………………………………………….. 85

4ـ4ـ3ـ4ـ مقوله سوم (ظلم‌ستیزی)…………………………………………………………………. 86

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 87

5ـ2ـ نتایج توصیفی تحقیق………………………………………………………………………… 87

5ـ2ـ1ـ سوال اصلی تحقیق………………………………………………………………………… 88

5ـ2ـ2ـ سوالات فرعی تحقیق……………………………………………………………………… 89

5ـ2ـ2ـ1ـ سوال اول تحقیق………………………………………………………………………… 89

5ـ2ـ2ـ2ـ سوال دوم تحقیق………………………………………………………………………… 89

5ـ2ـ2ـ3ـ سوال سوم تحقیق……………………………………………………………………….. 89

5ـ2ـ2ـ4ـ سوال چهارم تحقیق……………………………………………………………………… 90

5ـ2ـ2ـ5ـ سوال پنجم تحقیق……………………………………………………………………….. 90

5ـ2ـ2ـ6ـ سوال ششم تحقیق……………………………………………………………………….. 90

5ـ2ـ2ـ7ـ سوال هفتم تحقیق……………………………………………………………………….. 91

5ـ2ـ2ـ8ـ سوال هشتم تحقیق………………………………………………………………………. 91

5ـ2ـ2ـ9ـ سوال نهم تحقیق………………………………………………………………………… 91

5ـ2ـ2ـ10ـ سوال دهم تحقیق………………………………………………………………………. 92

5ـ2ـ2ـ11ـ سوال یازدهم تحقیق…………………………………………………………………… 92

5ـ2ـ2ـ12ـ سوال دوازدهم تحقیق………………………………………………………………….. 92

5ـ2ـ2ـ13ـ سوال سیزدهم تحقیق………………………………………………………………….. 93

5ـ3ـ بررسی شدت نظر شهریار نسبت به مقوله‌ها و کدهای تحلیلی……………………………… 93

5ـ4ـ نتیجه‌گیری کلی………………………………………………………………………………. 94

5ـ5ـ پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………… 95

5ـ6ـ محدودیت‌ها و مشکلات تحقیق………………………………………………………………. 95

منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………96

چکیده:

موضوع پژوهش حاضر «تحلیل محتوای دیوان اشعار فارسی استاد شهریار از حیث توجه به ابعاد اجتماعی دین» می‌باشد. چهارچوب نظری تحقیق را نظریه‌های دورکیم، کارل مارکس، ماکس وبر، اسپنسر و یینگر درمورد دین تشکیل می‌دهند. به عقیده دورکیم دین عامل همبستگی و ثبات اجتماعی و پایداری جامعه و مظهر قدرت جامعه است و نقش مثبت دین در حل و فصل مشکلات اجتماعی، در ایجاد یگانگی و در معنویتی که در جامعه به‌وجود می‌آید نیز سخت اهمیّت دارد. کارل مارکس معتقد است که، انسان دین را می‌آفریند و دین، هم ابزار ستمگری به طبقه زیردست جامعه و هم بیانگر اعتراض علیه ستمگری می‌باشد. طبق نظر یینگر، دین از طریق تأکید بر ارزش‌های کلی و دسترسی‌پذیر یعنی ارزش‌هایی چون رستگاری و یا توجیه رنج، ناکامی و محرومیت و نظایر آن، موجب حفظ سازمان اخلاقی جامعه می‌شود. با توجه به این‌که ادیان الهى و آسمانى در ترویج فضایل، آرمان‌ها، آداب مثبت و خصلت‌هاى نیکو، نقش مؤثرى داشته‌اند، اسپنسر در این باره معتقد است: «بیان آداب و فضایل جوامع که پایه‌ى تمدن آن‌هاست، ناشى از دین است». بر این اساس سه مقوله‌ی انسجام و همبستگی اجتماعی، فضائل و ارزش‌های اخلاقی و ظلم‌ستیزی تعیین شد و کدهای تحلیل تحقیق در هریک از این سه مقوله جای گرفتند. با توجه به اهداف تحقیق، برای هریک از مقوله‌ها و کدهای تحلیلی، سوالاتی طراحی کردیم. از تکنیک تحلیل محتوا که در تحقیقات بنیادی، تاریخی، اسنادی و کیفی به‌کار گرفته می‌شود، در این تحقیق استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق عبارت است از دیوان سه جلدی اشعار فارسی استاد شهریار که نمونه‌گیری هم نداشتیم. با استفاده از اعتبار صوری و به‌کارگیری روش بررسی کتابخانه‌ای و نیز استفاده از روش تحلیل کمی و کیفی، داده‌ها جمع‌آوری شد و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو روش «تحلیل ارزشیابی» و «آزمون خی‌دو» بهره گرفتیم. برای ارائه نتایج، از روش توصیفی و نیز تحلیل محتوای ارزشیابی در یافتن پاسخ سوالات مطرح شده استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که استاد شهریار به‌ترتیب به مباحث ایثار و شهادت، جهاد، عدل و عدالت و وحدت و نوع‌دوستی اهمیت به‌سزایی قائل بوده و همگان را به این مفاهیم دینی که حیات‌بخش برای جوامع انسانی و اسلامی هستند دعوت می‌نماید.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 128

|

امتیاز مطلب : 4

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1

گروه جامعه شناسی

نسبت سنت با مدرنیته ایرانی بررسی تطبیقی آرا دکتر حسین کچویان و دکتر علی میرسپاسی

استاد راهنما:جناب آقای دکتر وحید شالچی

استاد مشاور:جناب آقای دکتر محمد تقی کرمی

استاد داور:جناب آقای دکترابوالقاسم فاتحی

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد جامعه شناسی

سال تحصیلی93-94

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق

عنوان                  

مقدمه. 1

1-1- بیان مسئله. 4

-21– اهمیت و ضرورت پژوهش… 6

3-1- اهداف تحقیق. 7

1-3-1- اهداف کلی.. 7

2-3-1- اهداف جزئی.. 7

4-1- پرسش های اساسی.. 8

1-4-1-پرسش اصلی.. 8

2-4-1-پرسش های فرعی.. 8

5-1- تعاریف مفاهیم. 8

فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق

 

مقدمه. 12

1-2- بررسی نظریات میشل فوکو. 12

2-2- بررسی نظریات ریچارد رورتی.. 14

3-2- مبانی نظری: 19

1-3-2- مبانی نظری دکتر حسین کچویان. 19

1-3-1-2- معرفت شناسی.. 19

2-3-1-2-هستی شناسی.. 21

3-3-1-2- انسان شناسی.. 22

2-3-2- مبانی نظری دکتر علی میرسپاسی.. 24

1-3-2-2- معرفت شناسی.. 24

2-3-2-2- هستی شناسی.. 25

3-3-2-2- انسان شناسی.. 26

4-2 مقایسه آرای معرفت شناسی و هستی شناسی و انسان شناسی دکتر حسین کچویان و علی میرسپاسی   27

1-4-2- مقایسه معرفت شناسی دکتر کچویان و دکتر میرسپاسی 27

2-4-2- مقایسه هستی شناسی دکتر کچویان و دکتر  میرسپاسی 27

3-4-2- مقایسه انسان شناسی دکتر کچویان و دکتر میرسپاسی.. 28

5-2- پیشینه تحقیق 29

1-5-2- پیشینه تحقیقات داخلی.. 29

2-5-2- پیشینه تحقیقات خارجی 33

3-5-2- جمع بندی از پیشینه تحقیق 35

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

مقدمه. 37

1-3 روش تحقیق. 37

1-1-3جامعه آماری.. 39

2-1-3- روش نمونه گیری و حجم نمونه. 39

3-1-3- نحوه جمع آوری داده 40

4-1-3- اعتبار یابی و ارزیابی کیفیت 40

5-1-3- ملاحظات اخلاقی پژوهش 41

 

 

فصل چهارم: یافته های تحقیق

مقدمه 43

1-4- نظریات میشل فوکو درباره مدرنیته و سنت 43

1-1-4- مدرنیته در نگاه میشل فوکو 43

2-1-4- سنت در نگاه میشل فوکو 46

2-4- نظریات دکتر حسین کچویان در مورد مدرنیته و سنت 50

1-2-4- مدرنیته در نگاه دکتر حسین کچویان……………………………………………………………………….50 2-2-4- سنت در نگاه دکتر حسین کچویان 58

3-4-ریشه های تئوریک اندیشه  دکتر حسین کچویان 61

4-4- تحلیل از تحولات جامعه ایران در نگاه دکتر حسین کچویان 70

5-4- راه حل برون رفت از چالش سنت و مدرنیته در نگاه دکتر حسین کچویان 81

6-4- نظریات ریچارد رورتی در مورد مدرنیته و سنت 85

1-6- 4- مدرنیته در نگاه ریچارد رورتی 85

2-6- 4- سنت در نگاه ریچارد رورتی 87

7-4- نظریات دکتر علی میرسپاسی در مورد مدرنیته و سنت 89

1- 7- 4- مدرنیته در نگاه دکترعلی میرسپاسی 90

2-7- 4- سنت در نگاه دکتر علی میرسپاسی 97

8-4-ریشه های تئوریک اندیشه دکتر علی میرسپاسی 100

9-4- تحلیل از تحولات جامعه ایران در نگاه دکتر علی میرسپاسی 107

10-4- راه حل برون رفت از چالش سنت و مدرنیته در نگاه دکتر علی میرسپاسی 113

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

 

مقدمه 125

1-5- نقاط افتراق و اشتراک اندیشه های دکتر حسین کچویان  و دکتر علی میرسپاسی 125

2-5- انتقاد به اندیشه های دکتر حسین کچویان  و دکتر علی میرسپاسی 129

1-2-5- انتقاد به اندیشه های دکتر حسین کچویان 129

2-2-5- انتقاد به اندیشه های دکتر علی میرسپاسی 133

3-5-نتیجه گیری 137

4-5- پیشنهادات پژوهشی 148

1-4-5- پیشنهاداتی برای پژوهش های آینده 148

5-5- محدودیتهای پژوهش 148

منابع و مآخذ 149

منابع فارسی 149

منابع انگلیسی 161

چکیده انگلیسی 162

صفحه عنوان انگلیسی 163

 

فهرست جداول

                   صفحه

1-5- مقایسه ریشه های تئوریک اندیشه دکتر حسین کچویان و دکتر علی میرسپاسی         123

 

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه :

در این فصل ابتدا به بیان مساله تحقیق پرداخته شده است تا مشخص شود تحقیق حاضر به دنبال بیان چه موضوعی است و در ادامه اهمیت تحقیق حاضر و اهداف و پرسشهای این تحقیق آورده شده است و بعد از آن تعریفی از مفاهیم اصلی تحقیق در نظر متفکران مورد بررسی دکتر کچویان و دکتر میرسپاسی را آورده ایم.

موضوع این تحقیق نسبت سنت با مدرنیته ایرانی می باشد. بحث پیرامون نسبت تاریخی سنت و مدرنیته یکی از موضوعاتی است که همواره در حوزه جامعه شناسی مطرح بوده است،بنابراین می توان یکی از محورهای همیشگی بحث در حوزه جامعه شناسی و اندیشمندان آن را بحث پیرامون نسبت سنت و مدرنیته دانست. “یکی از چالشهای علوم اجتماعی ایران نسبت میان سنت و تجدد است .جامعه ایران به شیوه های مختلف با آثار گذر از وضعیت سنتی به وضعیت جدید مواجه است.مطالعه این موضوع زمینه ساز تبیین و تحلیل بسیاری از مشکلات،رویدادها و وقایع اجتماعی معاصر است.به این دلیل علوم اجتماعی ایران نمی تواند نسبت به شناسایی پیامدهای این گذار و نوع مواجه با آن بی اعتنا باشد”(جواهری،3:1389).

“قبل از آغاز مشروطه ورود مدرنیته به ایران شروع شد با آن استمرار پیدا کرد اما مشکل آن در ایران این بود که همواره به صورت یک ابزارانگاری سطحی باقی ماند و تبدیل به تفکر و تاملی عمیق نشد این مساله علت داشت و علت عمده اش این بود که زمانی که به طور جدی به مدرنیته پرداختند نمی دانستند که در واقع این چیزی که امروزه به مثابه ابزار تکنولوژیک ظاهر شده امری فوق ابزاری است.البته بعضی ها توجه به این مساله کردند و دریافتند که مدرنیته صرفا ابزار نیست برای همین سید جمال از این روح که در واقع همان روح مدرنیته است نسبتا برخوردار بوده و بر اساس همین درک و فهم متفکری مدرن است”(مددپور ،1380 :41 -42 ).

اگر بخواهیم به اجمال تجدد را به دو بخش عمده ی ابزاری و انتقادی تقسیم کنیم،فرایندها و سازمانهای تجدد ابزاری و فرایندها و سازمانهای تجدد انتقادی هرکدام به شکلی خاص در جامعه ی ایرانی مطرح شدند و برخوردها و نتایج متفاوتی را آفریدند .حتی در گروه ها و طبقات و لایه های مختلف اجتماعی به نوعی ویژه با هر کدام از ابعاد و لایه های تجدد برخورد شد.به طور نمونه حکومتگران ،نخبگان و توده های مردم هر کدام به صورتی مشخص و با رویکردی متفاوت با قضیه ی تجدد برخورد کردند و از دیدگاه خویش به طرح پرسش در باب تجدد پرداختند.ولی شاید هیچ کدام از آنان نتوانستند به تجدد و پیامدهایش در کلیت آن بپردازند.مسئله ی تجدد و طرح آن در ایران یک مسئله ی تک بعدی نبود.تجدد پدیده ای پیچیده بود که تقلیل آن به هر کدام از ابعادش آن را از حیز انتفاع می انداخت و شناخت دقیقش را امکان پذیر نمی کرد(گودرزی،22:1386).

می توان گفت که برای شناخت جوامع دیگر باید هر روشنفکری ابتدا در پی فهم جامعه خودش باشد.بنابراین”یکی از موضوعات اساسی برای روشنفکر امروز شناخت خود است زیرا در راستای شناخت هویت ایرانی است که می توان خود را در برابر جهان قرار داد تا دنیا را بهتر شناخت و در سیر جهانی قرار گرفت(جهانبگلو195:1379). روشنفکری وضعیتی برون موضعی است یعنی از موضع خودش درمی آید و می تواند از یک فرهنگی به فرهنگ دیگر سفر کند و تمام عناصری را که از آن فرهنگ می خواهد بگیرد بیاورد درون جغرافیای هویتی خودش این طوری بهتر می تواند از هویت خودش و از روح قومی اش دفاع کند”(جهانبگلو ،216:1379). بنابراین متفکران حال حاضر ایرانی نیز در پی فهم تحولات ایران به بررسی تاریخ این سرزمین می پردازند و می خواهند جایگاه جامعه ایرانی را در جهان به طور واقع بینانه مورد توجه قرار دهند.

قادری در کتاب اندیشه در مرز می گوید:روشنفکران امروز به سه گروه تقسیم می شوند روشنفکران سکولار و روشنفکران نواندیش دینی و کسانی که در چارچوب سنت از اسلام یا از تشیع دفاع می کنند(قادری،92:1386).در این نوشتار ما به دو موضع نظری متفاوت در ایران به ترتیب اندیشه های علی میرسپاسی را در گفتمان پست مدرنیستی بررسی می کنیم زیرا ایشان در تمامی آثارش در دفاع از هویت سکولار و دین را به حوزه خصوصی محدود می کند و متاثر از اندیشمند پست مدرنیستی رورتی است و اندیشه های دکتر کچویان را در گفتمان سنتی بررسی می کنیم زیرا ایشان در تمامی آثارشان دفاع از دین و هویت دینی مورد توجه قرار داده اند و حتی اندیشه دیرینه شناسی فوکو را در راستای فهم گفتمانهای موجود در تاریخ ایران مورد استفاده قرار می دهد.

در مورد گفتمان سکولار ” در رویکرد پست مدرنیستی برخلاف نگرش تجدد گرایان،تجدد با توجه به طرح و ایده های محقق نشده و آسیب ها و خلاهای به وجود آمده مورد حمله شدید قرار می گیرد.معتقدان به این رهیافت تجدد را شکست خورده و طرح و آرمانهای آنرا برای رهبری جامعه آینده ناتوان می دانند.به همین جهت در پست مدرنیسم پیامدهای برآمده از تجدد غربی ناشی از مولفه هایی دانسته می شود که تجدد بر آن متکی است و به آن می بالد.مولفه هایی همچون ایمان به علم مدرن،عقلانیت ابزاری ،صنعت مدرن ،اعتقاد جدی به اصول و مبانی علم و جهان شمول.برعکس در رویکرد پساتجددگرایی مشروعیت عناصر و مولفه های فوق مورد سوال قرار می گیرد.با این رهیافت نگرش ما به تجدد خوش بینانه نخواهد بود بلکه به علائم بیماری و فروپاشی نظام تجدد واقف می شویم(خاکی قراملکی، 94:1391).

در مورد گفتمان سنتی “مدرنیته در ایران تا آنجا که می توانست به زبان دینی سخن گوید به ظاهر منشا اثر بیشتری داشت و هر وقت که زبان دینی خویش را از دست می داد،مسلما حتی کتابهایش امکان انتشار نمی یافت.به همین دلیل وقتی مکتوبات کمال الدوله آخوند زاده نوشته شد همواره به صورت نسخه خطی باقی ماند .این نکته نشان می دهد که هیچ وقت مدرنیته ای که بخواهد با زبان الحاد عمل کند در ایران موفق نیست (مددپور ،1380 : 43-44).سنت گرایی در سالیان اخیر از جمله دیدگاههای رایج و تامل برانگیز در کشور ما بوده است.این دیدگاه مفهوم ویژه و مثبتی از سنت را مبنا قرار می دهد و به احیا سنت اهتمام می ورزد.به دلیل تاکید سنت گرایان بر سنت به غلط تصور می شود که نظریه آنها نظریه ای سنتی است و ربطی به وضعیت امروز ما ندارد .در اینجا نشان داده ایم که سنت گرایی هرچند یک نظریه مدرن نیست ،اما نظریه ای معاصر است و پیوندی عمیق با دنیای امروز دارد(رحمتی،1:1387).

در این نوشتار مقایسه اندیشه متفکران دکتر حسین کچویان و دکتر علی میرسپاسی دو پیشفرض دارد: اول اینکه دیدگاههای دکتر کچویان و میرسپاسی برحسب نظریات و دستاورد قابل مقایسه اند و آنان دارای اعتبار و اهمیت قابل مقایسه ای هستند. دوم مقایسه چیزی با چیز دیگر این فرض را در خود نهفته دارد که چیزهای مورد مقایسه از لحاظی خاص یکسان و از لحاظی دیگر متفاوتند .در این نوشتار نیز این دو پیش فرض را لحاظ خواهیم کرد. شناسایی اندیشه روشنفکری در دیدگاههای مختلف و متعارض نیازمند به کارگیری روش مقایسه ای است و روش تطبیقی کیفی یکی از روشهایی است که کمتر مورد توجه تحقیقات علمی قرار می گیرد . در این نوشتار سعی داریم با اتخاذ نگاه تطبیقی به درک روشنی از مسئله تاریخی نسبت سنت با مدرنیته در آرای دکتر حسین کچویان و دکتر علی میرسپاسی برسیم.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 116

|

امتیاز مطلب : 2

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد گرمسار

دانشکده علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشدM.A.

 

عنوان :

بررسی وضعیت تعادل اجتماعی در ایران امروز

     استاد راهنما:

 دکتر منصور شریفی

   استاد مشاور:

دکتر نوروز هاشم زهی

رساله کارشناسی ارشد

پاییز1391

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فصل اول

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………….5

بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………………..8

اهمیت و ضرورت ……………………………………………………………………………………………………………………11

هدف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..13

سئوالات اساسی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………14

فصل دوم

تعاریف و اصطلاحات……………………………………………………………………………………………………….16

ادبیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….16

تعادل از نگاه سیاسی…………………………………………………………………………………………………….21

تعادل از نگاه اجتماعی دینی ………………………………………………………………………………………..22

تعادل فرهنگی در جامعه………………………………………………………………………………………………23

تحقیقات پیشین (داخلی و خارجی) ……………………………………………………………………………..27

چارچوب نظری………………………………………………………………………………………………………………………….33

برخی نظریات مطرح ………………………………………………………………………………………………………………..34

نتیجه نظریات و ارتباط با موضوع…………………………………………………………………………………………….54

عوامل متعادل کننده جامعه …………………………………………………………………………………………………..54

سطح خرد………………………………………………………………………………………………………54

سطح کلان…………………………………………………………………………………………………….57

فصل سوم

روش گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………..62

ابزار گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………….64

متعیرها……………………………………………………………………………………………………………………………………66

روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….67

جامعه نمونه ………………………………………………………………………………………………………………………….69

روش تحلیل عاملی…………………………………………………………………………………………………………………69

ارائه مدلهای  نظری و تولید یک مدل بهینه ……………………………………………………………………….71

فصل چهارم

یافته ها …………………………………………………………………………………………………………………………………75

تحلیل توصیفی داده ها ………………………………………………………………………………………………………….86

آثار بهم ریختگی تعادل اجتماعی…………………………………………………………………………….86

شاخص های عدم تعادل…………………………………………………………………………………………..87

تحلیل استنباطی داده ها ……………………………………………………………………………………………………88

تحلیل نرم افزاری و آماری داده ها………………………………………………………………………………………91

 

فصل پنجم

تجزیه و تحلیل …………………………………………………………………………………………………………………….104

روایی اطلاعات تحلیل شده…………………………………………………………………………………………………..106

برخی یافته ها……………………………………………………………………………………………………………………….112

بررسی فرضیات…………………………………………………………………………………………………………………….115

پیشنهاد ها……………………………………………………………………………………………………………………………119

تقدیر و تشکر……………………………………………………………………………………………………………………….121

موانع تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………..123

مفاهیم وچکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………..124

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………125

جداول و نمودارها…………………………………………………………………………………………………………………127

 

 

 

فصل اول

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………..

بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………………

اهمیت و ضرورت ………………………………………………………………………………………………………..

اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………

سئوالات اساسی تحقیق ………………………………………………………………………………………………

مقدمه

((ساختن یک مملکت با دست یک گروه امکان ندارد))      

صحیفه سجاده ص106

تمام جهان هستی در قالب یک نظام کلی از باور اسـت که برای رسیدن به نیازهای فکری این نظام نیاز به تعیین مفاهیمی جهت حفظ وضع موجود یا تغییر وضع موجود در قالب های متفاوت هستیم که تحول اولین نیاز این جامعه است و به عبارتی همان ایجاد حفظ تعادل در بنیان های جامعه می توان ذکر نمود. این مفهوم اساسا جنبه مکانیکی دارد و تا حدی مانند خط کش عمل می کند چرا که حرکت باید پیرامون محور رشد متوازن و متعادل بنیان های هر نظامی صورت پذیرد (توسلی:1369. 218)

جهان هستی با تغییراتی روبرو است که منجر به تقسیم کار شده و این تقسیم کار پاره ای از تغییرات درونی در داخل ساختار نظامهای ذهنی را بوجود می آورد که با افزایش یا تغییر جمعیت جنبه های تغییر محیطی نیز بر آن تاثیر می گذارد و یک نوع تعادل محیطی هم برای این جمعیت تولید می شود که به عقیده اندیشمندان  دگرگونی و تحول و تعادل جدید در مرحله پیشرفت تاثیر عمیقی بر نهادها و ارزشهای جامعه خواهد گذاشت  .

«تعادل»، در مفهومی وسیع به وجود نوعی توازن، میان تعدادی از پدیده‌های وابسته به هم دلالت می‌کند. این توازن، ممکن است آشکار و یا صرفاً پنهان و از لحاظ عینی امری واقعی یا تخیلی و نیز،ایستا و یا پویا باشد. جامعه‌ای متعادل است که اگر به صورت مصنوعی در معرض تغییر قرار بگیرد، بی‌درنگ واکنشی روی دهد، که جامعه را به وضع واقعی یعنی وضع عادی آن باز گرداند.از نظر هومستر یک نظام اجتماعی هنگامی در حال تعادل است که وضع عناصری که داخل نظام می‌شوند و روابط متقابل بین آنها به کل گونه‌ای باشد که هر تغییر در نظام، کاهش یابد  از طرفی تعادل، یک مقیاس نظری است و در واقعیت تجربی، هیچ نظام اجتماعی کاملاً متعادل و یکپارچه دیده نمی‌شود بلکه فراز و نشیب های جوامع با هم متفاوت است (باقر ساروخانی1380،354)

لزوما تعادل را می توان در دگرگونی های متوالی وسازگاری با نهادهای اجتماعی در جهت وضعیت های نهایی پاره ای تعادل ها در روابط اجتماعی جستجو کرد در این بینش مرحله نهایی تعادل خود در نظام اجتماعی کنش ایجاد می کندکه آن را هدف دار در جهت نزدیکتر شدن به شرایط جدید هدایت می کند و اگر مراحل مختلف تعادل ومرحله نهایی آن مورد تاییداکثریت قرار نگیرد تطور اجتماعی گم می شود وجامعه به سازگاری موقت یا بی هدفی هدایت خواهد شد که این بی هدفی نوعی بی تعادل در اهداف و ساختار کلی نظام اجتماعی را بوجود خواهد آورد (باقر ساروخانی، 1380. 355)

مسئله تعادل از کنش متقابل بر قالب های ساخت نظام اجتماعی ، فرهنگ ،هنجارها، ‌ارزشها ، طبقه اجتماعی، موقعیت ،پایگاه  شروع می شود که اعمال اجتماعی افراد در پی فشارها یا تغییر رفتار مورد توجه است (توسلی:1369. 285)

تعادل اجتماعی به عنوان پیش نیاز حرکت جوامع مفید و ضروری به نظر می رسد اما باید این تعادل در حول حفظ ارزشها و تحکیم آن باشد زیرا تغییرات همیشه منجر به پیدایش وضع جدید می شود و سیطره خود را بر محیط افزایش دهند و اساسا انسان با توانایی های خود به کار دسته جمعی و ایجاد تغییر در محیط و ایجاد شرایط جدید دست می زد که این تغییر با آگاهی از شرایط موجود صورت می گیرد .

نظام اجتماعی در ایران طی سالهای گذشته مرتبا دچار تحول، تغییر  اندیشه ها و نگرشهای متفاوت بوده است که در برابر این بی تعادلی ها کنش و واکنش های متفاوتی داشته است که برخی از این کنش ها مثبت بوده و برخی بر ساختارهای این نظام ضربات شدیدی زده که از نوع مثبت آن می توان به تغییرات اقتصادی دوره قاچاریه و از نمونه های منفی می توان به مقاومت مردم در برابر تغییرات فرهنگی دوره پهلوی اشاره نمود.

از طرفی نظام اجتماعی ایران همیشه با تغییرات مقابله نموده است و این مقابله منجر به فشارهای درونی و بیرونی بر ساختار و ساخت جامعه شده است که نمونه بارز آن در دولت آقای مصدق مشهود است که مقابله با فشار بیرونی که مانع ملی شدن صنعت نفت گردید منجر به فشارهای سیاسی از بیرون بر جامعه آن زمان شد و این روند در سالهای متوالی دارای کش و قوص های متفاوت بوده است .

      ما در این تحقیق قصد بررسی وضعیت تعادل اجتماعی ایران را در دوران معاصر داریم که چگونه عوامل خارجی و داخلی با فشار بر ساخت ها،‌ارزشها و نگرش ایرانیان منجر به تولید و اشاعه عدم تعادل در ساختارهای جامعه فعلی ما نموده است  که این ساختارها در حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل رصد  وتحلیل می باشند.

در بخش دیگری از این تحقیق قصد بررسی مولفه های اصلی فشارها و عدم تعادل در ایران خواهیم داشت تا بتوان با شاخص ها،‌مولفه ها و نظریاتی که عدم تعادل بر جامعه ما تحمیل شده است را تحلیل جامع شناسانه نمود و ضمن مقابله باآن شیوه های برون رفت از وضع موجود را نیز بررسی نماییم.

تعداد صفحه : 307

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 170

|

امتیاز مطلب : 2

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

گروه آموزشی مدیریت رفاه اجتماعی

پایان نامه کارشناسی ارشد

رشته رفاه اجتماعی

عنوان:

جستجوی تجربه ی مددجویان از اقامت در کانون اصلاح و تربیت استان تهران ( سال 1392- 1391 )

استاد راهنما:

دکتر حسن رفیعی

اساتید مشاور:

دکتر معصومه دژمان – دکتر سید محمد حسین جوادی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات تحقیق……………………………………………………………………………………. 1

1-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 2

1-2. بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………. 3

1-3. اهمیت و ضرورت………………………………………………………………………………………….. 9

1-4. بیان واژه…………………………………………………………………………………………………….. 14

1-5. مبانی نظری پژوهش………………………………………………………………………………………. 15

1-6. اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………. 15

1-6-1. هدف کلی………………………………………………………………………………………………. 15

1-6-2. اهداف اختصاصی……………………………………………………………………………………… 15

1-6-3. اهداف کاربردی……………………………………………………………………………………….. 16

1-7. سوال های پژوهش………………………………………………………………………………………… 16

فصل دوم : پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………. 17

2-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 18

2-2. کودک……………………………………………………………………………………………………… 19

2-2-1. تعریف کودک………………………………………………………………………………………… 19

2-2-2. دوران کودکی…………………………………………………………………………………………. 19

2-3. نوجوانی…………………………………………………………………………………………………….. 20

2-3-1. تئوری های نوجوانی………………………………………………………………………………….. 21

2-3-2. دو دوره در تحولات نوجوانی………………………………………………………………………. 22

2-3-3. برخی از ویژگی های عمومی رفتار نوجوانان…………………………………………………….. 22

2-3-4. برخی از مسایل و مشکلات پیش روی نوجوانان و جوانان …………………………………………23

2-4. مفاهیم بزهکاری …………………………………………………………………………………………..  24

2-4-1. تعریف بزه ………………………………………………………………………………………………  24

2-4-2. بزهکاری ……………………………………………………………………………………………….  24

2-4-3 . بزهکار………………………………………………………………………………………………….. 25

2-4-4. تاریخچه مفهومی بزهکاری………………………………………………………………………….. 25

2-4-5.علل بزهکاری …………………………………………………………………………………………… 26

2-4-6.دیدگاه های نظری بزهکاری …………………………………………………………………………  26

2-4-7. انواع بزهکاری…………………………………………………………………………………………. 27

2-4-8.نوجوانی و بزهکاری……………………………………………………………………………………. 28

2- 5 . تاریخچه مجازات کودکان معارض قانون ( بزهکار ) …………………………………………….  28

2- 6. تاریخچه شکل گیری کانون های اصلاح و تربیت …………………………………………………  30

2- 6- 1. تاریخچه شکل گیری کانون های اصلاح و تربیت در جهان ………………………………..  30

2- 6- 2. تاریخچه شکل گیری کانون های اصلاح و تربیت در ایران …………………………………  34

2- 7. انواع موسسات اصلاحی – تربیتی نوجوانان معارض قانون……………………………………….. 35

2-7-1. محیط نگهداری بسته………………………………………………………………………………….. 35

2-7-2. محیط نگهداری نیمه باز………………………………………………………………………………. 36

2-7-3. محیط نگهداری باز……………………………………………………………………………………. 36

2-8. پاسخ اجتماعی به نوجوانان معارض قانون در ایران …………………………………………………  36

2-8-1. سن مسوولیت کیفری نوجوانان معارض قانون در ایران…………………………………………. 37

2-9. معرفی کانون اصلاح و تربیت استان تهران ……………………………………………………………  38

2-9-1. واحدهای تشکیل دهنده کانون اصلاح و تربیت استان تهران ………………………………….  38

2-9-1- 1. واحد مدیریت کانون …………………………………………………………………………….. 38

2-9-1-2. واحد مددکاری و خدمات اجتماعی……………………………………………………………. 38

2-9-1-3. واحد فرهنگی کانون………………………………………………………………………………. 38

2-9-2. کارکردهای کانون اصلاح و تربیت ……………………………………………………………….  40

2-9-2-1. اقدامات تامینی کانون اصلاح و تربیت…………………………………………………………. 41

2-9-2- 2. اقدامات تربیتی و اصلاحی………………………………………………………………………. 43

2-9-2 -3. اقدامات رفاهی کانون اصلاح و تربیت………………………………………………………… 45

2-9-2 -4. مراقبت های پس از آزادی………………………………………………………………………. 45

2-9-3 . برنامه روزانه مددجویان در کانون اصلاح و تربیت استان تهران …………………………………………..47

2-9-3-1 . برنامه روزانه مددجویان دختر در کانون اصلاح و تربیت استان تهران ……………………………47

2-9-3-2 . برنامه روزانه مددجویان پسر در کانون اصلاح و تربیت استان تهران …………………………… 48

2-10. واژه شناسی نظام زندانبانی…………………………………………………………………………….. 48

2-10- 1. حبس ………………………………………………………………………………………………….  48

2-10- 2. خودزنی ………………………………………………………………………………………………  49

2-10-3. ملاقات در زندان و کانون های اصلاح و تربیت ……………………………………………….  49

2-10-3- 1 . انواع ملاقات در زندان…………………………………………………………………………. 50

2 – 11. قواعد سازمان ملل متحد برای حمایت از نوجوانان محروم از آزادی …………………………  51

1. مبحث دیدگاه های بنیادین …………………………………………………………………………………. 51

قاعده 1…………………………………………………………………………………………………………….. 51
2 . مبحث اهداف نگهداری در موسسات …………………………………………………………………….  51

قاعده 29……………………………………………………………………………………………………………. 51

3 . مبحث عدالت ویژه نوجوانان………………………………………………………………………………. 52

ماده 24…………………………………………………………………………………………………………….. 52

قاعده 4…………………………………………………………………………………………………………….. 53

3 . مبحث پذیرش و ثبت در موسسات ……………………………………………………………………….  53

قاعده 6……………………………………………………………………………………………………………… 53

قاعده 22…………………………………………………………………………………………………………… 53

قاعده 24…………………………………………………………………………………………………………… 54

قاعده 25…………………………………………………………………………………………………………… 54

3 . مبحث جداسازی و فردی کردن رفتار ……………………………………………………………………  54

قاعده 26…………………………………………………………………………………………………………… 54

قاعده 29…………………………………………………………………………………………………………… 55

4 . مبحث طبقه بندی و استقرار ………………………………………………………………………………..  56

قاعده 27…………………………………………………………………………………………………………… 56

قاعده 28…………………………………………………………………………………………………………… 56

قاعده 30…………………………………………………………………………………………………………… 57

5 . مبحث مدیریت مجازات بزهکاران جوان ………………………………………………………………..  57

6 . مبحث کارکنان موسسه نوجوانان …………………………………………………………………………  58

بند اول : کلیات …………………………………………………………………………………………………..  58

قاعده 81…………………………………………………………………………………………………………… 59

قاعده 82…………………………………………………………………………………………………………… 59

قاعده 83…………………………………………………………………………………………………………… 59

قاعده 84…………………………………………………………………………………………………………… 60

قاعده 85…………………………………………………………………………………………………………… 60

قاعده 86………………………………………………………………………………………………………….. 60

بند دوم : قواعد رفتار …………………………………………………………………………………………….  60

قاعده 87…………………………………………………………………………………………………………… 61

7 . مبحث تدارک برنامه ها ……………………………………………………………………………………. 62

گفتار اول : کلیات………………………………………………………………………………………………… 62

قاعده 11……………………………………………………………………………………………………………. 62

قاعده 12……………………………………………………………………………………………………………. 62

قاعده 13……………………………………………………………………………………………………………. 63

قاعده 26……………………………………………………………………………………………………………. 63

گفتار سوم : مساعدت در حین مجازات ……………………………………………………………………… 63

بند اول : کلیات ………………………………………………………………………………………………….. 63

قاعده 26……………………………………………………………………………………………………………. 64

بند دوم : آموزش ………………………………………………………………………………………………… 64

گفتار اول : برنامه های آموزشی ………………………………………………………………………………. 64

گفتار دوم : دسترسی برابر به برنامه های آموزشی………………………………………………………….. 64

قاعده 38……………………………………………………………………………………………………………. 65

قاعده 39……………………………………………………………………………………………………………. 65

قاعده 40……………………………………………………………………………………………………………. 65

قاعده 41……………………………………………………………………………………………………………. 66

بند سوم : ………………………………………………………………………………………………………….. 66

قاعده 42 …………………………………………………………………………………………………………… 66

قاعده 43 …………………………………………………………………………………………………………… 66

قاعده 44 …………………………………………………………………………………………………………… 66

قاعده 45 …………………………………………………………………………………………………………… 67

قاعده 46 …………………………………………………………………………………………………………… 67

بند چهارم : تفریح و سرگرمی ………………………………………………………………………………… 67

قاعده 47 …………………………………………………………………………………………………………… 68

بند پنجم : مذهب…………………………………………………………………………………………………. 69

قاعده 48……………………………………………………………………………………………………………. 69

بند ششم : مراقبت های پزشکی………………………………………………………………………………… 69

قاعده 49 …………………………………………………………………………………………………………… 70

قاعده 50……………………………………………………………………………………………………………. 70

قاعده 51……………………………………………………………………………………………………………. 70

قاعده 52……………………………………………………………………………………………………………. 71

قاعده 53……………………………………………………………………………………………………………. 71

قاعده 54……………………………………………………………………………………………………………. 71

قاعده 55……………………………………………………………………………………………………………. 72

8 . مبحث خدمات بهداشتی نوجوانان ………………………………………………………………………… 72

گفتار اول : حمایت از سلامتی و رفتار نوجوانان ……………………………………………………………. 72

قاعده 87 …………………………………………………………………………………………………………… 72

9 . مبحث خدمات بهداشتی زنان ……………………………………………………………………………… 72

قاعده 23……………………………………………………………………………………………………………. 73

گفتار دوم : محیط فیزیکی و محل اقامت ……………………………………………………………………. 73

قاعده 31 …………………………………………………………………………………………………………… 73

قاعده 32 …………………………………………………………………………………………………………… 74

قاعده 33 …………………………………………………………………………………………………………… 74

قاعده 34 …………………………………………………………………………………………………………… 74

قاعده 35 …………………………………………………………………………………………………………… 75

گفتار سوم : لباس ………………………………………………………………………………………………… 75

قاعده 36 …………………………………………………………………………………………………………… 75

گفتار چهارم : غذا ……………………………………………………………………………………………….. 76

قاعده 37……………………………………………………………………………………………………………. 76

10 . مبحث محدودیت های بازدارنده بدنی و استفاده از زور ……………………………………………. 76

قاعده 63……………………………………………………………………………………………………………. 76

قاعده 64……………………………………………………………………………………………………………. 76

قاعده 65……………………………………………………………………………………………………………. 77

11 . مبحث تجهیزات محدود کننده نوجوانان ………………………………………………………………. 77

بازرسی ها …………………………………………………………………………………………………………. 78

سرشماری ها ……………………………………………………………………………………………………… 79

12 : مبحث حقوق در طی بازداشت و حبس ……………………………………………………………….. 79

قاعده 75 …………………………………………………………………………………………………………… 79

قاعده 76 …………………………………………………………………………………………………………… 79

قاعده 77 …………………………………………………………………………………………………………… 80

قاعده 78 …………………………………………………………………………………………………………… 80

اعلام حبس ، انتقال ، بیماری ، آسیب و مرگ ……………………………………………………………… 80

قاعده 58……………………………………………………………………………………………………………. 80

تماس با جهان خارج ……………………………………………………………………………………………. 81

قاعده 26……………………………………………………………………………………………………………. 81

قاعده 59……………………………………………………………………………………………………………. 81

قاعده 60……………………………………………………………………………………………………………. 81

قاعده 61……………………………………………………………………………………………………………. 82

قاعده 62…………………………………………………………………………………………………………… 82

13 : مبحث روش های انضباطی ناظر بر نوجوانان ………………………………………………………….  82

قاعده 66…………………………………………………………………………………………………………… 82

قاعده 67…………………………………………………………………………………………………………… 83

قاعده 68…………………………………………………………………………………………………………… 83

قاعده 69…………………………………………………………………………………………………………… 84

قاعده 70…………………………………………………………………………………………………………… 84

قاعده 71 ……………………………………………………………………………………………………..84

14 : مبحث ملاقات…………………………………………………………………………………………….84

بازرسی ملاقات کنندگان………………………………………………………………………………………..85

14 : مبحث زندانیان خارجی…………………………………………………………………………………..85

2 – 12 پیمان نامه جهانی حقوق کودک……………………………………………………………………..86

ماده 37 ……………………………………………………………………………………………………………..86

2 – 13 حقوق بشر افراد محبوس…………………………………………………………………………..87

2 – 14 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان ………………………………………………………….88

2 – 15 آیین‌نامه اجرایی کانون اصلاح و تربیت……………………………………………………………89

فصل اول : سازمان کانون اصلاح و تربیت‌…………………………………………………………………….89

فصل دوم : وظایف مسئولین کانون اصلاح و تربیت‌……………………………………………………..92

فصل سوم ـ مقررات انضباطی‌ ، تشویقی و پایان دوره نگاهداری اطفال‌………………………………..96

فصل چهارم ـ مقررات مربوط به مشاورین دادگاههای‌ اطفال و مددکاران اجتماعی‌………………….98

2 – 16 مروری بر پژوهش های پیشین …………………………………………………………………100

2 – 16 – 1 مطالعات داخلی …………………………………………………………………………………..101

2 – 16 – 2 مطالعات خارجی………………………………………………………………………………..107

فصل سوم: روش شناسی…………………………………………………………………………………… 112

3-1. نوع مطالعه…………………………………………………………………………………………………. 113

3-2. جامعه مورد بررسی………………………………………………………………………………………. 115

3-3. محیط پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 115

3-4 . معیارهای انتخاب افراد مورد مطالعه………………………………………………………………….. 116

3-5 .معیارهای خروج از مطالعه………………………………………………………………………………. 116

3-6 . نمونه و روش نمونه­گیری………………………………………………………………………………. 116

3-7 . ابزار جمع آوری داده ها ……………………………………………………………………………….  117

3-7- 1. مشاهده مشارکتی …………………………………………………………………………………….  118

3-7- 2. یادداشت در عرصه………………………………………………………………………………….. 119

3-7-3. بحث گروهی متمرکز……………………………………………………………………………….. 119

3-7 – 4. مصاحبه ……………………………………………………………………………………………….  120

3-7 – 4-1 . راهنمای سوالات ……………………………………………………………………………….  121

3-8 . روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………… 126

3-9. روش تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………..  130

3-9- 1. مرحله آماده سازی داده ها…………………………………………………………………………. 132

3-9- 2 . مرحله سازماندهی داده ها…………………………………………………………………………. 132

3-9-3 . مرحله خلاصه سازی و گزارش یافته ها …………………………………………………………. 133

3-10 . دقت و اعتبار داده ها………………………………………………………………………………….. 133

3-11 . ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………………… 136

فصل چهارم: یافته­ ها…………………………………………………………………………………………. 137

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 138

4 – 1 یافته های دموگرافیک ………………………………………………………………………………….139

4-2. یافته­های طبقه شناخت تعامل مددجویان با یکدیگر ………………………………………………..  145

4- 3. یافته­های طبقه شناخت تعامل مددجویان و کارکنان……………………………………………….. 206

4-4. یافته­های طبقه شناخت ارتباط مددجویان با محیط و امکانات……………………………………. 255

4-5 . یافته­های طبقه شناخت تعامل مددجویان و خانواده ………………………………………………..  282

4-6 . یافته­های طبقه شناخت تجارب شخصی مددجویان ………………………………………………. 305

فصل پنجم: بحث و نتیجه­ گیری………………………………………………………………………… 320

5-1. تفسیر نتایج شناخت تعامل مددجویان با یکدیگر و مقایسه با مطالعات مشابه………………….. 321

نتیجه گیری شناخت تعامل مددجویان با یکدیگر…………………………………………………………. 335

5-2. تفسیر نتایج شناخت تعامل مددجویان و کارکنان حرفه ای و مقایسه با مطالعات مشابه………. 338

نتیجه گیری شناخت تعامل مددجویان و کارکنان حرفه ای……………………………………………… 350

5-3 . تفسیر نتایج شناخت ارتباط مددجویان با محیط و امکانات و مقایسه با مطالعات مشابه……… 354

نتیجه گیری شناخت ارتباط مددجویان با محیط و امکانات………………………………………………………363

5-4. تفسیر نتایج شناخت تعامل مددجویان و خانواده و مقایسه با مطالعات مشابه…………………… 365

نتیجه گیری شناخت تعامل مددجویان و خانواده…………………………………………………………… 370

5-5 . تفسیر نتایج شناخت تجارب شخصی مددجویان و مقایسه با مطالعات مشابه…………………. 372

نتیجه گیری شناخت تجارب شخصی مددجویان………………………………………………………….. 377

5 – 6 بحث و نتیجه گیری نهایی …………………………………………………………………………380

5-7. پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………………… 381

5-8. پیشنهادات پژوهشی ………………………………………………………………………………………  385

5-9. محدودیت­ها………………………………………………………………………………………………. 386

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………… 387

پیوست ها………………………………………………………………………………………………………..402

چکیده:

مقدمه : کانون اصلاح و تربیت مکانی برای اصلاح و بازپروری کودکان و نوجوان بزهکار است. به منظور اجرای موفقیت آمیز برنامه های بازپروری ، لازم است کارشناسان از تجارب این افراد مطلع شوند . این مطالعه با هدف تبیین تجارب و دیدگاه های مددجویان از اقامت در کانون اصلاح و تربیت استان تهران انجام گردید .

روش : پژوهش کیفی حاضر از روش تحلیل محتوای قیاسی – استقرایی بهره برد . جامعه پژوهش ، مددجویان مقیم و کارکنان حرفه ای کانون اصلاح و تربیت استان تهران بودند . با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و تارسیدن به حد اشباع داده ها ، تعداد 41 نفر ( 26 نوجوان معارض قانون و 15 نفر از کارکنان حرفه ای ) بررسی شدند . داده ها با شیوه های مشاهده مشارکتی ، مصاحبه ، یادداشت در عرصه گردآوری شد .

یافته ها : از بررسی یافته ها 249 کد مفهومی بدست آمد . از این تعداد :  65 کد مفهومی در طبقه ی تعامل مددجویان با یکدیگر ( در 1 زیر طبقه اصلی به نام قدرت ) ، 91 کد مفهومی در طبقه ی تعامل مددجویان و کارکنان ( در 2 زیر طبقه اصلی با عنوان تعامل کارکنان با مددجویان و تعامل مددجویان با کارکنان )  ، 34 کد مفهومی در طبقه ی ارتباط مددجویان با محیط و امکانات ( در 2 زیر طبقه اصلی محیط مادی و معناهای نسبت داده به محیط ) ، 37 کد مفهومی در طبقه ی تعامل مددجو و خانواده     ( در 2 زیر طبقه اصلی مددجویان واجد ملاقات حضوری و مددجویان فاقد ملاقات حضوری ) و در آخر 22 کد مفهومی در طبقه ی تجارب شخصی مددجویان ( در 2 زیر طبقه اصلی ، مشغولیت های ذهنی و باورهای مددجویان ) قرار گرفت .

نتیجه گیری : یافته های پژوهش حکایت از تجربه ی نسبتا مطلوب مددجویان از محیط ( از حیث بهداشت و رفاه نسبی ) اما تجربه ای نامطلوب از نظر تعاملات انسانی و نیز شرایط کسالت آور حبس داشت . تجربیات مددجویان علاوه بر تعامل با محیط عینی و تعاملات انسانی ، تحت تاثیر ادامه ی آثار دادگاه نیز بود.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 109

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

گروه آموزشی مدیریت رفاه اجتماعی

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته رفاه اجتماعی

عنوان:

بررسی رابطه بین سبک زندگی ارتقا دهنده سلامتی با کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران در سال1392

استاد راهنما:

دکتر علیرضا کلدی

استاد مشاور:

سید حسین محققی کمال

استاد مشاور آمار:

پوریا رضا سلطانی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

زمینه: شیوه زندگی سالم منبعی ارزشمند برای کاهش شیوع و تاثیر مشکلات بهداشتی و ارتقای سلامت، تطابق با عوامل استرس زای زندگی و بهبود کیفیت زندگی است.سبک زندگی به ما کمک میکند تا آنچه را که مردم انجام می دهند،دلیل انجامشان و معنی عملشان برای خودشان و دیگران را درک کنیم.

هدف:  در پژوهش حاضر، رابطه بین سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت با کیفیت زندگی در دانشجویان، مورد بررسی قرار گرفت.

روش کار: در مطالعه حاضر، 140 دانشجو با روش غیر تصادفی سهمیه ای از دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی انتخاب و با پرسشنامه SF36 و پرسشنامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مورد آزمون قرار گرفتند. تجزیه تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار SPSS و با آزمونهای آنالیز واریانس یکطرفه ، آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمونهای تی تست نرمال و غیرنرمال و تحلیل رگرسیون، تحلیل شدند.

یافته ها: بین سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت و کیفیت زندگی دانشجویان رابطه معناداری وجود داشت(00/0 p=). از میان شش بعد رفتارهای ارتقادهنده سلامت، ” مسئولیت پذیری در مقابل سلامت خود” ، با میانگین 54/28 بیشترین و ” مدیریت استرس” با میانگین  03/9 کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده اند. از میان هشت بعد کیفیت زندگی،” عملکرد جسمی” با میانگین 64/26 بیشترین و “محدودیت در ایفای نقش ناشی از وجود مشکلات جسمانی ” با میانگین 82/4 کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است.

نتیجه گیری:  نتایج نشان داد که سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با کیفیت زندگی دانشجویان رابطه مثبت قوی دارد و همچنین سبک زندگی و کیفیت زندگی دانشجویان با  مقطع تحصیلی ، وضعیت اشتغال و وضعیت تاهل دانشجویان رابطه معناداری دارد و تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیر سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت پیش بینی کننده خوبی برای کیفیت زندگی می باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

سبک زندگی نمایانگر نگاه فرد به زندگی، جهان و ارزشهای مورد قبول اوست. به بیان دیگر سبک زندگی سمبل و نماد هدایت افراد یک جامعه است که تمامی جنبه های زندگی آنها را در بر می گیرد. شیوه زندگی سالم منبعی ارزشمند برای کاهش شیوع و تاثیر مشکلات بهداشتی و ارتقای سلامت، تطابق با عوامل استرس زای زندگی و بهبود کیفیت زندگی است.سبک زندگی به ما کمک میکند تا آنچه را که مردم انجام می دهند،دلیل انجامشان و معنی عملشان برای خودشان و دیگران را درک کنیم

( دالوندی،1391 : 10).

سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت جزء معطوف به ارتقای سلامت از سبک زندگی است که دارای شش

بعد “فعالیت جسمانی” “تغذیه” “مسئولیت پذیری در مقابل سلامت” “رشد روحی” “روابط بین فردی” و “مدیریت استرس” می باشد.این سبک زندگی علاوه بر تداوم و تقویت سطح سلامت و رفاه باعث احساس رضایت و خودشکوفایی می شود(طل و همکاران، 1390:18).

بر طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی عبارت است از: پندارهای فردی از وضعیت زندگی با توجه به فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زندگی می کند وارتباط این دریافتها با اهداف و انتظارات و استانداردها و اولویتها ی مورد نظر(لعل آهنگر،1390: 7).

سلامتی مستلزم ارتقای سبک زندگی بهداشتی است.اهمیت سبک زندگی بیشتر از آن جهت است که روی کیفیت زندگی و پیشگیری از بیماری ها موثر می باشد. برای حفظ و ارتقای سلامتی، تصحیح و بهبود سبک زندگی ضروری است.ارتقای بهداشت و تامین سلامت افراد جامعه یکی ازارکان مهم پیشرفت جوامع می باشد(سلطانی، 1389: 6).  در این راستا، مطالعه حاضر به بررسی ارتباط بین سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت و کیفیت زندگی دانشجویان می پردازد.

2-1- بیان مسأله

سبک زندگی سلامت محور به عنوان یک پدیده چند علتی، چند بعدی و چند دلالتی به الگوهای جمعی رفتار که میتوانند برای جلوگیری از مشکلات مربوط به سلامت و تضمین کننده سلامت برای فرد باشد، مربوط می شود و از ابعادی متنوع چون ورزش، تغذیه مناسب و نامناسب، خودکنترلی، رفتارهای پیشگیرانه و … تشکیل شده است در زمینه سبک زندگی سلامت محور، انسجام در انجام دادن مجموعه ای از رفتارهای مرتبط با بهداشت و سلامتی، جوهره تعریف سبک زندگی سلامت محوراست.

مفهوم شیوه زندگی سالم طی سالهای گذشته با تغییرات مهمی روبرو بوده. مباحث اولیه در شیوه زندگی سالم بر موضوعاتی چون تغذیه، ورزش و مصرف دخانیات تاکید داشت. با این رویکرد، باور نظامهای بهداشتی بر ارتقا آگاهی و آموزش برای تغییر شیوه زندگی متمرکز بود(دالوندی، 1391: 10).

کیفیت زندگی به دلیل گسترش صنعتی شدن و پیشرفت و فناوری که توجه به بعد کمی زندگی انسان را مدنظر قرار می دهد و همچنین به دنبال غفلت از جنبه های کیفی زندگی انسان طی چند دهه گذشته مورد توجه اندیشمندان قرار گرفت تا از این طریق تلاشهایی در راستای ارتقای شرایط زندگی و بهبود بخشیدن به بعد کیفی زندگی بشرصورت گیرد(لعل آهنگر،1390 : 4 ).

مسئله  اساسی این پژوهش عبارت است از: بررسی رابطه بین سبک ز ندگی ارتقادهنده سلامت و کیفیت زندگی در بین دانشجویان. در واقع قصد داریم  در این پژوهش بررسی کنیم  که سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت بر روی کیفیت زندگی دانشجویان چقدر می تواند موثر باشد و چگونه متغیر ها و فاکتورهای سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت می تواند با متغیرها و ابعاد گوناگون کیفیت زندگی ارتباط و همبستگی داشته باشند.

3-1- اهمیت و ضرورت

کاربرد الگوهای رفتاری مثبت در زندگی در ارتقای سلامت فردی موثر می باشد.

53% از علل مرگ و میر افراد با سبک زندگی آنها ارتباط دارد. بسیاری از مشکلات بهداشتی از قبیل چاقی،بیماری های قلب و عروق،انواع سرطان و اعتیاد که امروزه در اغلب کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه به چشم می خورد با دگرگونی های سبک زندگی افراد آن جامعه ارتباط دارد(سلطانی و همکاران، 1384: 20).

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، 5 بیماری به عنوان مهمترین بیماری های مزمن در جهان شناخته شده اند که عبارتند از چاقی، سکته قلبی، دیابت، سرطان و پوکی استخوان که تمامی آنها با سبک زندگی و تغذیه ارتباط مستقیم دارند(دالوندی، 1391: 31).

بررسی تاثیر اتخاذ سبک زندگی سالم بر کیفیت زندگی از دو دیدگاه اهمیت دارد:

ارتباط بین شاخصهای سلامت و کیفت زندگی اهمیت بسیار زیادی در تصمیم گیریهای بالینی و سیاست گذاری های بهداشتی دارد به طوری که چشم انداز کیفیت زندگی،یک محرک قوی برای تصمیمات و ترجیحات فرد است.اگر فاصله قابل ملاحظه ای بین وضعیت سلامت فرد و کیفیت زندگی او وجود داشته باشد و این اختلاف مورد توجه سیاست گذاران بهداشتی قرار نگیرد در تصمیم گیری های بالینی و سیاست گذاری های بهداشتی ممکن است با ترجیحات فرد در یک راستا نبوده،در نتیجه به خطا رفته و نتیجه مطلوب از آن حاصل نشود(سلطانی و همکاران، 1384: 30).امروزه دغدغه اصلی محققان و پژوهشگران صرفا یافتن راه های افزایش طول عمر نیست بلکه با نگاهی به آمار و ارقام می توان دریافت که اگر چالش اصلی در قرن بیستم فقط “زنده ماندن” بوده ، چالش قرن جدید “زندگی با کیفیت برتر” می باشد(فرهادی، 1389 : 7).

دانشجویان تعداد زیادی از جمعیت جوان کشور را شکل می دهند و شرایط سنی و موقعیت اجتماعی آنها به عنوان الگو برای سایرین قرار می گیرد. بنابراین انتخاب هر نوع سبک زندگی به وسیله آنها نه تنها در زندگی خودشان اثرگذار بوده بلکه بر رفتارها و سبک زندگی سایر اقشار نیز تاثیر می گذارد.

از طرف دیگر ، کیفیت زندگی و سبک زندگی مرتبط با سلامت به صورت افزایشی در حال تصدیق است و به عنوان یک مقیاس مناسب و معتبر سلامت در نظر گرفته می شود (جونکیو[1]، 2012: 7).

اگرچه در تحقیقات پیشین رایطه معناداری بین سبک زندگی سالم و کیفیت زندگی تایید و به اثبات رسیده است با این وجود لزوم انجام تحقیق حاضر به این دلیل بوده که اولا بیشتر تحقیقات پیشین در بین سالمندان و بیماران بررسی شده است و ثانیا رفتارهای ارتقادهنده سلامت در بین دانشجویان دانشگاه های مختلف مسلما متنوع خواهد بود. در مطالعه حاضر میزان کیفیت زندگی و میزان انجام رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در بین دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی که مقوله بهداشت و سلامت نسبت به دانشگاه های دیگر در این دانشگاه بیشتر مدنظر است و اهمیت دو چندای می یابد، بررسی شده است.

4-1- تعاریف واژه ها

1-4-1- تعریف کیفیت زندگی

الف) تعریف نظری:

تعاریف متعددی از “کیفیت زندگی” ارایه شده است که به برخی از آنها اشاره می شود:

کیفیت زندگی یکی از اجزاء ذهنی رفاه یا بهزیستی است. تعریفی که از کیفیت زندگی می توان ارائه نمود به صورت ذیل است: مجموعه ای از رفاه جسمی، روانی و اجتماعی که به وسیله شخص یا اشخاص درک می شود مانند شادی، رضایت و افتخار، به نحوی که در زندگی منظور است مثل سلامتی، ازدواج، کار، و موقعیت اقتصادی، فرصتهای آموزشی، خودگردانی، خلاقیت، احساس مالکیت و همکاری با دیگران ( لعل آهنگر ،1390: 9). سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی را برداشت فرد از وضعیت زندگی خود با توجه به فرهنگ و نظامهای ارزشی موجود در متن زندگی اش و ارتباط این دریافتها با انتظارات، استانداردها و اولویتهای مورد نظر فرد می داند (هادی و همکاران،1389: 50).

ب) تعریف عملیاتی کیفیت زندگی:

منظور از کیفیت زندگی در این پژوهش نمره ای است که فرد از پرسشنامه SF-36 دریافت می کند. این پرسشنامه از 8 خرده مقیاس شامل عملکرد جسمی، ایفای نقش جسمی، درد بدنی، سلامت عمومی، سرزندگی، عملکرد اجتماعی، ایفای نقش هیجانی و سلامت روانی تشکیل می شود.

2-4-1- تعریف سبک زندگی

تعریف نظری: طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، سبک زندگی ترکیبی از الگوهای رفتاری و عادات فردی در سراسر زندگی شامل تغذیه، تحرک، عادات رفتاری و … است که در پی فرایند اجتماعی شدن به وجود آمده است (دالوندی،1391: 5).

سبک زندگی به تعبیر پندر[1] و همکاران عبارت است از ” مجموعه ای از فعالیت های انتخابی که دارای تاثیر مهمی بر سلامت فرد بوده و جزء  اساسی از الگوی زندگی وی محسوب می شوند” (طل و همکاران،1390: 8).

سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت: جزء معطوف به ارتقای سلامت از سبک زندگی است که دارای شش بعد “فعالیت جسمانی” ، ” تغذیه” ، “مسئولیت پذیری در مقابل سلامت” ، ” رشد روحی” ، “روابط بین فردی” ، “مدیریت استرس” می باشد. این سبک زندگی علاوه بر تداوم و تقویت سطح سلامت و رفاه باعث احساس رضایت، امتناع شخصی و خود شکوفایی می شود (طل و همکاران،1390: 63).

تعریف عملیاتی: منظور از سبک زندگی در این پژوهش ، سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت است که با استفاده از ابزار پرسشنامه استاندارد سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامتی سنجیده خواهد شد و نمره ای که هر پاسخگو به سوالات پرسشنامه میدهد که این سنجش بر اساس مقیاس لیکرت انجام می گیرد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

:: بازدید از این مطلب : 131

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0