دانشگاه مازندران
دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
پایان نامه دوره کارشناسی ارشد در رشته علوم اجتماعی (گرایش جامعه شناسی)
موضوع :
مصرف رسانه ای و اعتماد اجتماعی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه مازندران)
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
اعتماد همواره یکی از مهمترین موضوعات در تحقیقات سرمایه اجتماعی محسوب میشود و اهمیت آن به طور گستردهای از سوی نظریهپردازان سیاسی و اجتماعی از لاک و توکویل تا پاتنام و نظریهپردازان جامعه مدنی مورد تأکید قرار میگیرد. در این پژوهش تأثیر مصرف رسانهای بر اعتماد اجتماعی با تأکید بر تلویزیون داخلی و ماهوارهای مورد بررسی و آزمون تجربی قرار گرفته است.
این پژوهش با روش پیمایش انجام شده است و در آن، دانشجویان دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 92-91 به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند و تعداد 400 نفر بر اساس نمونهگیری طبقهای متناسب انتخاب و پرسشنامهها بین آنها توزیع شد. سپس اطلاعات جمعآوری شده به کمک نرمافزار SPSS و با استفاده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بین میزان تماشای تلویزیون داخلی با اعتماد اجتماعی رابطه معنا داری وجود ندارد، اما میزان تماشای تلویزیون ماهوارهای با اعتماد اجتماعی دارای رابطه معکوس میباشد. میزان تماشای تلویزیون داخلی با میزان فعالیت در انجمنهای داوطلبانه، نگرش مثبت نسبت به اجرای قانون و احساس عدالت رابطه مثبت دارد، اما میزان تماشای تلویزیون ماهوارهای با میزان فعالیت در انجمنهای داوطلبانه، هنجار معامله متقابل و احساس عدالت، رابطه منفی و با فرصت طلبی رابطه مثبت دارد.
هم چنین، متغیرهای میزان فعالیت در انجمنهای داوطلبانه، هنجار معامله متقابل، نگرش مثبت نسبت به اجرای قانون و احساس عدالت با اعتماد اجتماعی، رابطه مثبت و فرصتطلبی با اعتماد اجتماعی رابطه معکوس دارند.
به علاوه، نتایج تحلیل رگرسیونی نشان میدهد که در جامعه آماری ما متغیر احساس عدالت دارای بیشترین تأثیر معنادار بر اعتماد اجتماعی میباشد و سپس متغیرهای هنجار معامله متقابل و فرصت طلبی در رتبههای دوم و سوم قرار میگیرند.
واژگان کلیدی: مصرف رسانهای، سرمایه اجتماعی، اعتماد بین شخصی، اعتماد اجتماعی، اعتماد نهادی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فهرست جداول———————————————————————- د
فهرست نمودارها——————————————————————— ز
مقدمه—————————————————————————– س
فصل اول: کلیاتپژوهش
1-1- بیان مسئله——————————————————————— 2
1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش———————————————————- 6
1-2-1- اهمیت اعتماد اجتماعی——————————————————– 6
1-2-2- اهمیت جامعهی آماری——————————————————— 7
1-3- اهداف پژوهش—————————————————————— 8
1-3-1- هدف کلی—————————————————————— 8
1-3-2- اهداف جزیی————————————————————— 8
خلاصه فصل———————————————————————— 9
فصل دوم: پیشینه تجربی پژوهش
مقدمه—————————————————————————– 11
2-1- تحقیقات انجام شده در ایران (داخلی)————————————————– 12
2-2- تحقیقات انجام شده در خارج——————————————————– 17
2-3- جمع بندی——————————————————————— 24
خلاصه فصل———————————————————————— 26
فصل سوم: پیشینه نظری پژوهش
مقدمه—————————————————————————– 28
3-1- تعریف اعتماد——————————————————————- 29
3-2- انواع اعتماد——————————————————————– 32
3-2-1- اعتماد بنیادین————————————————————— 32
3-2-2- اعتماد بین شخصی———————————————————– 34
3-2-2-1- جانسون————————————————————— 34
3-2-2-2- کلمن—————————————————————– 35
3-2-3 اعتماد اجتماعی————————————————————— 37
3-2-3-1- پاتنام—————————————————————— 38
3-2-3-2- اینگلهارت————————————————————– 40
3-2-4- اعتماد نهادی—————————————————————- 42
3-2-4-1- گیدنز—————————————————————– 43
3-2-4-2- افه——————————————————————- 44
3-2-4-3- زتومکا—————————————————————- 47
3-3 – مسائلی پیرامون رسانههای جمعی—————————————————– 49
3-3-1- مفهوم و اهمیت رسانههای جمعی————————————————– 49
3-3-2- کارکردهای رسانههای جمعی—————————————————– 50
3-3-3- دورهبندی نظریات مربوط به تأثیرات رسانههای جمعی———————————– 53
3-4- نظریات مربوط به تأثیر رسانههای جمعی بر اعتماد—————————————– 54
3-4-1- پاتنام——————————————————————— 54
3-4-2- اوسلنر——————————————————————– 55
3-4-3- زتومکا——————————————————————– 56
3-4-4- کلمن——————————————————————— 56
3-4-5- گیدنز——————————————————————— 57
3-5- چارچوب نظری پژوهش———————————————————– 57
3-6- مدل تحلیلی پژوهش————————————————————– 66
3-7- فرضیات پژوهش—————————————————————– 67
خلاصه فصل———————————————————————— 68
فصل چهارم: روش شناسی
مقدمه—————————————————————————– 70
4-1- روش پژوهش——————————————————————- 71
4-2- جامعه ی آماری—————————————————————— 71
4-3- حجم نمونه ی آماری————————————————————– 72
4-4- روش نمونه گیری—————————————————————- 73
4-5- فرایند گردآوری داده ها———————————————————— 74
4-6- ابزار پژوهش——————————————————————- 74
4-7- متغیرهای مستقل، واسط و وابسته پژوهش———————————————— 74
4-8- تعریف مفاهیم——————————————————————- 75
4-8-1- تعاریف نظری مفاهیم———————————————————- 75
4-8-1-1- اعتماد بین شخصی——————————————————– 75
4-8-1-2- اعتماد اجتماعی———————————————————- 75
4-8-1-3- اعتماد نهادی———————————————————— 76
4-8-1-4- مصرف رسانه های جمعی————————————————— 76
4-8-1-5- میزان فعالیت در انجمن های داوطلبانه—————————————— 76
4-8-1-6- هنجار معامله متقابل——————————————————– 76
4-8-1-7- نگرش مثبت نسبت به اجرای قانون——————————————– 77
4-8-1-8- احساس عدالت———————————————————- 77
4-8-1-9- فرصت طلبی———————————————————— 77
4-8-1-10- ویژگی های فردی پاسخگویان———————————————– 77
4-8-2- تعریف عملیاتی مفاهیم و شاخص ها———————————————– 78
4-8-2-1- اعتماد بین شخصی——————————————————– 78
4-8-2-2- اعتماد اجتماعی———————————————————- 79
4-8-2-3- اعتماد نهادی———————————————————— 80
4-8-2-4- مصرف رسانه ای——————————————————— 81
4-8-2-5- میزان فعالیت در انجمن های داوطلبانه—————————————— 82
4-8-2-6- هنجار معاملهی متقابل—————————————————— 83
4-8-2-7- نگرش مثبت نسبت به اجرای قانون——————————————– 83
4-8-2-8- احساس عدالت———————————————————- 84
4-8-2-9- فرصت طلبی———————————————————— 86
4-8-2-10- مشخصات فردی یا متغیرهای زمینه ای—————————————— 87
4-9- اعتبار و پایایی ابزار سنجش——————————————————— 88
4-9-1- اعتبار پژوهش————————————————————— 88
4-9-2- پایایی پژوهش————————————————————— 88
4-10- واحد تحلیل——————————————————————- 90
4-11- تکنیک های تجزیه و تحلیل داده ها————————————————— 90
4-12- استاندارد سازی—————————————————————- 90
4-13- تغییر شکل مقیاس ها برای معنا کردن حد بالا و پایین مقیاس——————————— 91
خلاصه فصل———————————————————————— 92
فصل پنجم: توصیف داده ها
مقدمه—————————————————————————– 94
5-1- توصیف متغیرهای زمینه ای———————————————————- 95
5-1-1- توزیع پاسخ گویان بر حسب جنسیت———————————————– 95
5-1-2- توزیع پاسخ گویان بر حسب گروه های سنی—————————————— 96
5-1-3- توزیع پاسخ گویان بر حسب وضعیت تأهل به تفکیک جنسیت—————————— 97
5-1-4- توزیع پاسخ گویان بر حسب مقطع تحصیلی به تفکیک جنسیت——————————- 97
5-1-5- توزیع پاسخ گویان بر حسب دانشکده به تفکیک جنسیت ——————————— 98
5-1-6- توزیع پاسخ گویان بر حسب معدل————————————————- 99
5-1-7- توزیع پاسخگویان بر حسب محل تولد———————————————- 99
5-1-8- توزیع پاسخگویان بر حسب محل سکونت فعلی به تفکیک جنسیت————————– 100
5-1-9- توزیع پاسخگویان بر حسب پایگاه اقتصادی- اجتماعی والدین—————————— 101
5-1-10- توزیع پاسخگویان بر حسب محل سکونتوالدین————————————– 102
5-2- توصیف متغیرهای مستقل———————————————————– 103
5-2-1- مصرف تلویزیون داخلی ——————————————————– 103
5-2-2- مصرف تلویزیون ماهواره ای —————————————————– 107
5-3- توصیف متغیرهای واسط———————————————————– 111
5-3-1- میزان فعالیت در انجمن های داوطلبانه———————————————- 111
5-3-2- هنجار معامله متقابل———————————————————– 114
5-3-3- نگرش مثبت نسبت به اجرای قانون———————————————— 117
5-3-4- احساس عدالت ————————————————————- 119
5-3-5- میزان فرصت طلبی———————————————————– 121
5-4- توصیفانواعاعتماد————————————————————— 123
5-4-1- اعتماد اجتماعی(متغیر وابسته)—————————————————- 123
5-4-2- اعتماد بین شخصی———————————————————– 126
5-4-3- اعتماد نهادی—————————————————————- 129
خلاصه فصل———————————————————————— 132
فصل ششم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه—————————————————————————– 134
6-1- بررسی رابطه بین متغیرهای زمینه ای با متغیرهای مستقل، واسط و انواع اعتماد———————- 135
6-1-1- مقایسه میانگین میزان تماشای تلویزیون برحسب جنسیت——————————— 135
6-1-2- مقایسه میانگین انواع اعتماد بر حسب جنسیت—————————————– 135
6-1-3- مقایسه میانگین متغیرهای واسط برحسب جنسیت————————————– 137
6-1-4- رابطه سن و میزان تماشای تلویزیون———————————————— 138
6-1-5- رابطه سن و انواع اعتماد——————————————————– 138
6-1-6- رابطه ی سن و متغیرهای واسط————————————————— 139
6-1-7- رابطهی مقطع تحصیلی و میزان تماشای تلویزیون————————————— 139
6-1-8- رابطه ی مقطع تحصیلی و انواع اعتماد———————————————- 140
6-1-9- رابطهی مقطع تحصیلی و متغیرهای واسط——————————————– 141
6-1-10- مقایسه میانگین میزان تماشای تلویزیون برحسب محل سکونت والدین———————– 142
6-1-11- مقایسه میانگین انواع اعتماد برحسب محل سکونت والدین——————————— 143
6-1-12- مقایسه میانگین متغیرهای واسط برحسب محل سکونت والدین —————————- 144
6-1-13- رابطه پایگاه اقتصادی- اجتماعی و میزان تماشای تلویزیون——————————- 145
6-1-14- رابطه پایگاه اقتصادی- اجتماعی و انواع اعتماد————————————— 145
6-1-15- رابطه پایگاه اقتصادی- اجتماعی و متغیرهای واسط———————————— 146
6-2- بررسی رابطه متغیرهای مستقل و واسط با اعتماد نهادی————————————– 147
6-2-1- مقایسه میانگین اعتماد نهادی بر حسب تماشای تلویزیون(داخلی/ماهواره ای)——————– 147
6-2-2- مقایسه میانگین اعتماد نهادی بر حسب انواع برنامه های تلویزیون(داخلی/ماهواره ای)————– 148
6-2-2-1- مقایسه میانگین اعتماد نهادی بر حسب انواع برنامه های تلویزیون داخلی——————– 148
6-2-2-2- مقایسه میانگین اعتماد نهادی بر حسب انواع برنامه های تلویزیون ماهواره ای—————— 149
6-2-3- بررسی رابطه بین میزان تماشای تلویزیون(داخلی/ماهواره ای)با اعتماد نهادی——————- 149
6-2-4- بررسی رابطه متغیرهای واسط با اعتماد نهادی—————————————– 150
6-3- آزمون فرضیات—————————————————————— 151
6-4- ماتریس همبستگی—————————————————————- 156
6-5- تحلیل رگرسیونی متغیرهای پیش بینی کننده اعتماد اجتماعی———————————- 159
6-5-1- تحلیل رگرسیونی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی————————————— 159
6-5-2- تحلیل رگرسیونی عوامل مؤثر بر هنجار معامله متقابل———————————— 163
6-5-3- تحلیل رگرسیونی عوامل مؤثر بر نگرش مثبت نسبت به اجرای قانون————————- 164
6-5-4- تحلیل رگرسیونی عوامل مؤثر بر احساس عدالت————————————— 165
6-5-5- تحلیل رگرسیونی عوامل مؤثر بر میزان فرصت طلبی————————————- 166
6-5-6- تحلیل رگرسیونی عوامل مؤثر بر میزان فعالیت در انجمن های داوطلبانه———————– 167
6-6- تحلیل مسیر——————————————————————– 168
خلاصه فصل———————————————————————— 171
فصل هفتم: نتیجه گیری
مقدمه—————————————————————————– 174
7-1- نتایج عمده پژوهش————————————————————— 174
7-2- بحث و نتیجهگیری————————————————————— 179
7-3- ارائه پیشنهادها وراهکارهای اجرایی و پژوهشی——————————————– 185
7-3-1- پیشنهادهای اجرایی———————————————————– 185
7-3-2- پیشنهادهای پژوهشی———————————————————- 186
فهرست منابع———————————————————————— 187
ضمائم—————————————————————————- 197
فهرست جداول
4-1- جدول تعداد دانشجویان در جامعه و نمونه آماری به تفکیک دانشکده و جنسیت——————— 73
4-2- جدول پرسش های مربوط به اعتماد بین شخصی——————————————- 78
4-3- جدول گویه های مربوط به اعتماد اجتماعی———————————————- 79
.
.
.
6-28- جدول نتایج آزمون رابطه میزان تماشای تلویزیون ماهواره ای با متغیرهای واسط——————– 155
6-43- جدول ضرایب رگرسیونی مدل تبیین کننده میزان فعالیت در انجمن های داوطلبانه—————— 167
6-44- جدول میزان تأثیرمستقیم وغیرمستقیم وکل متغیرهای مستقل و واسط برمتغیر وابسته(اعتماد اجتماعی)—– 170
فهرست نمودارها
3-1- نمودار مدل تحلیلی————————————————————— 66
5-1- نمودار توزیع درصدی پاسخ گویان بر حسب جنسیت————————————— 95
5-2- نمودار توزیع درصدی پاسخ گویان بر حسب گروه های سنی———————————- 96
5-3- نمودار توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب پایگاه اقتصادی- اجتماعی————————— 101
5-4- نمودار توزیع درصدی پاسخ گویان بر حسب محل سکونت والدین—————————— 102
5-5- نمودارتوزیع درصدی پاسخگویان برحسب مدتزمان تماشای تلویزیون داخلی در طول روز(به دقیقه)—— 104
5-6- نمودارتوزیعدرصدیپاسخگویان برحسب مدتزمانتماشایتلویزیونماهوارهایدرطولروز(به دقیقه)——— 108
5-7- نمودار توزیع درصدی پاسخ گویان بر حسب میزان اعتماد اجتماعی—————————— 125
5-8- نمودار توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان اعتماد بین شخصی—————————- 128
5-9- نمودار توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان اعتماد نهادی——————————– 131
6-1- نمودار تحلیل مسیر————————————————————— 169
مقدمه
امروزه و در پرتو گسترش پروسه جهانی شدن مدرنیته، بیشتر کشورهای جهان سوم و از جمله ایران در وضعیت عدم امکان بازگشت تاریخی قرار گرفته اند؛ بدین معنا که نمیتوانند به جای حرکت رو به جلو در این مسیر، بایستند و یا به عقب برگردند. به ویژه اینکه در طول این سالها، حکومتهای مختلف در ایران به طور صریح و یا تلویحی مظاهر مادی توسعه و تمدن غربی را پذیرفته و گامهایی هر چند ناقص و توأم با اشکال در جهت گسترش آن برداشته اند که از آن جمله میتوان به نظام تعلیم و تربیت، نظام ارتش، نظام اداری، قانون اساسی، مجلس قانونگذاری، کابینه و… اشاره کرد.
اما آنچه که همگام با این تحولات مادی باید مد نظر قرار گیرد، ملزومات فرامادی آنها میباشد، چرا که هر واقعیت اجتماعی هم دارای جنبه مادی و هم جنبه معنایی (سایر، 1388) است که توسعه نیز از این قاعده مستثنی نمیباشد. توجه صرف به راه حلهای سخت و دستوری و نادیده انگاشتن راه حلهای نرم و فرهنگی در مسیر توسعه کشور بعضاً موجبات عقبگردهایی در آن شده است که جبران آن با توجه به روند سریع تحولات جهانی تقریباً ناممکن میباشد.
«کارشناسان و صاحبنظران امور اقتصادی و اجتماعی به خوبی به این نکته واقف اند که برنامههای توسعه کشور، دیگر نمیتوانند فقط به بعد مادی یا رشد کلان اقتصادی توجه داشته باشند؛ زیرا این روند، در چند دهه گذشته مشکلات اجتماعی و فرهنگی را نادیده گرفته است که در میانمدت و درازمدت حاصلی جز زیان و در نهایت ایجاد موانع در راه پیشرفت همهجانبه و توسعه پایدار در کشور نخواهد داشت» (تاجبخش و دیگران، 1382: 156-155).
اعتماد اجتماعی و نیز اعتماد نهادی از جمله مهمترین ملزومات توسعه (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی) میباشند امری که در طول این سالها مورد غفلت واقع شده و حتی گاهی آگاهانه و یا غیر آگاهانه موجبات فرسایش آن فراهم گشته است.
انتشار یافتههای پیمایش ملی ارزشها و نگرشها که در سال 1380 و تحت سرپرستی دفتر طرحهای ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در 28 استان کشور صورت گرفته است، حاکی از نگرش منفی شهروندان کشور نسبت به وضعیت ارزشهای حاکم بر جامعه است. یگانه ارزش مثبتی که اکثریت مردم به غالب بودنش در جامعه اذعان داشته اند، تلاش و جدیت بوده است. به طور حتم، باور به رایج بودن ضد ارزش
هایی نظیر دورویی و تظاهر، تقلب و کلاهبرداری، تملق و چاپلوسی و در مقابل، عدم اعتقاد افراد به فرادستی ارزشهایی از قبیل گذشت، انصاف، امانتداری، خیرخواهی و کمک، صداقت و پایبندی به قول و قرار از این امر حکایت میکند که اعتماد اجتماعی در سطح نازلی در کشور برقرار است. در زمینه اعتماد به اقشار و اصناف (اعتماد نهادی) نیز به جز معلمان، تقریباً تمامی گروههای مهم و تأثیرگذار و صاحبنفوذ در جامعه دارای اعتماد کم یا متوسط بوده اند (همان: 163-161).
علاوه بر این، توجه به آمار مربوط به جرایمی نظیر اختلاس و ارتشا، چک بلامحل، تخلفات رانندگی، و… نشان دهنده کمبود سرمایهاجتماعی در کشور و از جمله اعتماد میباشد (سیاهپوش، 1387: 117-116).
بدین ترتیب، با توجه به نقش مثبتی که اعتماد خصوصاً نسبت به افراد غریبه و سازمانها و نهادها و اقشار و اصناف در جریان زندگی فردی و جمعی بشر دارد، بررسی عواملی که میتوانند در افزایش و یا کاهش آن نقش مؤثری را ایفا کنند از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. برخی از صاحبنظران و پژوهشگران- که از رابرت پاتنام میتوان به عنوان یکی از شناختهشدهترین آنها یاد کرد- در کنار سایر عوامل، به نقش رسانههای جمعی نیز در کاهش و یا افزایش اعتماد اجتماعی توجه داشتهاند و بر این باورند که رسانههای جمعی
میتوانند با تغییراتی در جریان عینی و ذهنی زندگی افراد سطح اعتماد آنان را تحت تأثیر قرار دهند.
همچنین با توجه به نقشی که جوانان و به ویژه دانشجویان هر کشور به عنوان سرمایه انسانی آن در روند توسعه خواهند داشت در این پژوهش بر آن شدیم که تأثیر رسانههای جمعی بر اعتماد اجتماعی را در میان دانشجویان دانشگاه مازندران مورد بررسی قرار دهیم.
پژوهش حاضر شامل هفت فصل میباشد. در فصل اول (کلیات پژوهش)، مسئله اصلی پژوهش، اهمیت و ضرورت و همچنین اهداف پژوهش مطرح میگردند. در فصل دوم (پیشینه تجربی پژوهش)، پژوهشهای داخلی و خارجی انجام شده که مرتبط با موضوع تحقیق حاضر میباشند، مرور میگردند. فصل سوم (پیشینه نظری پژوهش)، اختصاص به بررسی مفاهیم و نظریات و انتخاب چارچوب نظری و تعیین فرضیات تحقیق دارد. در فصل چهارم (روششناسی)، فرایند روششناختی پژوهش تشریح میگردد. فصل پنجم (توصیف دادهها)، اختصاص به توصیف متغیرهای مستقل، واسط و انواع اعتماد دارد. در فصل ششم (تجزیه و تحلیل دادهها)، دادههای حاصل از پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و فرضیات پژوهش نیز مورد آزمون قرار میگیرند. فصل هفتم (نتیجهگیری) نیز به بحث نظری پیرامون نتایج حاصل از تحقیق و همچنین مقایسه نتایج حاصل از این پژوهش با تحقیقات انجام شده پیشین اختصاص دارد.
برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.
:: بازدید از این مطلب : 133
|
امتیاز مطلب : 3
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
